Pojęcie dywidenda jest dobrze znane wspólnikom spółek kapitałowych. Najczęściej mówiąc o niej pojawia się następujące stwierdzenie, jest to zysk netto spółki. Poniżej przybliżę najważniejsze kwestie z nią związane bazując na dywidendzie w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Zasady dotyczące wypłaty dywidendy przez tę spółkę zostały uregulowane w art. 191 – 198 kodeksu spółek handlowych (dalej k.s.h.).
Co to jest dywidenda
Można wskazać, że dywidenda to prawo wspólników do zysku spółki kapitałowej przypadające na udziały lub akcje.
W nauce prawa odróżnia się ogólne prawo do zysku (dywidendy) jakie posiada wspólnik w ramach swoich praw udziałowych, od prawa do zysku, o jakim mowa w art. 191 § 1 k.s.h. (tak A. Kidyba, M. Dumkiewicz, Wybrane problemy związane ze skutkami zaskarżenia uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych w przedmiocie podziału zysku, PPH 2013, Nr 11). Samo prawo do udziału w zysku jest prawem związanym z udziałem wspólnika w spółce
z o.o., które nie jest roszczeniem wobec spółki. Dywidenda, jako kwota, której wypłaty może żądać wspólnik, powstaje dopiero w razie wykazania zysku w bilansie rocznym spółki oraz po powzięciu uchwały wspólników o przeznaczeniu określonej części zysku do podziału. Umowa spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku niż wypłata dywidendy dla wspólników, przykładowo wspólnicy mogą chcieć przeznaczyć zysk na kapitały zapasowe lub rezerwowe, bądź fundusze spółki. Reasumując, do czasu aż zgromadzenie wspólników bądź walne zgromadzenie spółki nie postanowi o wypłacie dywidendy prawo jej wspólników do udziału w zysku ma jedynie charakter warunkowy.
Nadmienię też przy tej okazji, że poza dywidendą wspólnikom może zostać także wypłacona zaliczka na dywidendę, o ile umowa spółki upoważnia zarząd do wypłaty zaliczek. Warunkiem wypłaty zaliczek jest posiadanie przez spółkę wystarczających środków na ten cel. Jeżeli spółka środków nie ma, a jedynie się ich spodziewa, nie powinno się wypłacać zaliczki.
Dywidenda, a precyzyjniej roszczenie o jej wypłatę, ulega przedawnieniu.
Dywidenda.
Wysokość, dzień dywidendy.
Jeżeli chodzi o wysokość dywidendy, to art. 192 k.s.h. stanowi, że kwota przeznaczona do podziału między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową (statutem) spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe. Na wysokość dywidendy nie mają natomiast wpływu kapitał rezerwowy z dopłat wspólników czy agio. Warto podkreślić, że przepis ten określa górną granicę w zakresie kwoty dywidendy i ma charakter bezwzględnie obowiązujący.
Kolejnym pytaniem, na które postaram się w niniejszym wpisie odpowiedzieć jest to komu przysługuje dywidenda. Otóż, zgodnie z ustawą uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Jednakże umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy). W takiej sytuacji uprawnionymi do dywidendy są osoby, które stały się wspólnikami po dniu odbycia walnego zgromadzenia podejmującego uchwałę o podziale zysku, jeżeli zostały wpisane do księgi udziałów. Dzień dywidendy powinien zostać wyznaczony w ciągu 2 miesięcy od dnia powzięcia uchwały, jest to okres maksymalny. Dzień dywidendy może być przesunięty tylko naprzód, a nie wstecz.
Przy tej okazji szczególnie podkreślić trzeba, iż dzień dywidendy to nie to samo co termin wypłaty dywidendy.
Wypłata dywidendy winna nastąpić w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, roszczenie wspólnika stają się wymagalne niezwłocznie po dniu dywidendy. Termin wypłaty dywidendy powinien być zatem najbliższym, możliwym dla spółki. W przypadku zatem, gdy sami wspólnicy go nie określili, decyzję o wypłacie dywidendy podejmuje zarząd spółki. Dzień wypłaty dywidendy powinien być dla wszystkich wspólników ten sam.
Nadmienię jeszcze, że termin wypłaty dywidendy na przykład wynikający z uchwały nie niweczy prawa spółki do wcześniejszej wypłaty. Jeżeli dywidenda zostanie wypłacona przed terminem określonym w uchwale wspólników albo zarządu, wspólnik nie musi jej zwracać spółce.
Wspólnik, który uzyskał prawo do dywidendy, ma roszczenie (wierzytelność) do spółki o jej wypłatę. Roszczenie to może być przedmiotem umowy cesji.
Dywidendy.
Pieniężne i niepieniężne. Dywidenda wsteczna.
Dywidendy, co do zasady, wypłacane są w pieniądzu. Nie ma jednak przeciwskazań, aby wypłata dywidendy miała formę rzeczową.
Jeżeli chodzi o tą pierwszą formę, to wypłata dywidendy może nastąpić w dowolnej walucie określonej w uchwale zatwierdzającej podział wyniku finansowego, a zatem zarówno w złotówkach, jak i walucie obcej.
Dywidenda rzeczowa to nic innego jak wydanie wspólnikowi jakiegoś składnika majątku należącego do spółki. Dywidenda taka może mieć formę przeniesienia na wspólnika nieruchomości, samochodu czy innej rzeczy ruchomej. Możliwa jest także wypłata dywidendy w formie świadczenia usług.
Dywidenda wsteczna to taka, która nie została zrealizowana w danym roku obrotowym, stanowiąc zaległość wynikającą z braku możliwości finansowych po stronie spółki. Wspólnicy mogą w umowie spółki zawrzeć postanowienie, zgodnie z którym taka dywidenda będzie mogła być wypłacana w momencie, gdy spółka będzie już posiadała środki na jej wypłatę. Umowa powinna określać za ile lat wstecz dywidenda może być wypłacana, ale maksymalnie może to być 5 lat.
Opodatkowanie dywidendy
Dywidenda jest opodatkowana. Podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego przychodu. Spółka jako płatnik, w myśl art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma obowiązek pobrać i przekazać pobrany podatek od dywidendy wypłacony osobom fizycznym do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrał zaliczkę, na rachunek urzędu skarbowego właściwego dla podatnika.
Stosownie do art. 41 ust. 4 ustawy płatnicy np. dywidendy są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych.
Ustawodawca regulując opodatkowanie dywidendy wypłacanej przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie zawarł odrębnych uregulowań w zakresie wypłat zaliczek na poczet dywidendy, a zatem uznać należy, że zaliczka na dywidendę jest opodatkowania w tożsamy sposób.
Nie należy także zapominać, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje w określonych przypadkach zwolnienie, jeżeli dywidenda wypłacana jest podmiotom będących osobami prawnymi.
W przypadku wspólników będących podmiotami zagranicznymi opodatkowanie dywidendy będzie mogło następować z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Mam nadzieję, że udało mi się nieco przybliżyć Państwu temat jakim jest dywidenda i przynajmniej zarysować opodatkowanie dywidendy wypłacanej wspólnikom spółki.
