Rezydencja podatkowa w Polsce oznacza co do zasady podleganie nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w naszym kraju. Obecnie chciałabym przybliżyć problemy związane ze zmianą rezydencji podatkowej w trakcie roku podatkowego, albowiem sytuacje tego rodzaju zdarzają się dość często.
Rezydencja podatkowa, mówiąc najogólniej, to miejsce, w którym podatnik musi wypełnić swoje zobowiązania podatkowe. Jest to miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. Kwestie związane z rezydencją podatkową, w szczególności jakie kryteria o niej decydują, omówiłam szczegółowo we wpisie: Rezydencja podatkowa w Polsce
Rezydencja podatkowa nie jest określona raz na zawsze. Jeżeli podatnik zmieni w trakcie trwania roku podatkowego swoją rezydencję podatkową, bo zmieni miejsce swojego zamieszkania na inne państwo, przenosząc za granicę ośrodek interesów życiowych, to skutkiem tego będzie to, że przestanie podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce od dnia tej zmiany. Nie chodzi tu jednak nawet o kilkuletnią zmianę miejsca zamieszkiwania spowodowaną chociażby wykonywaniem pracy poza granicami Rzeczpospolitej, jeżeli ośrodek interesów życiowych podatnika, jak na przykład pozostawiona w Polsce najbliższa rodzina, nadal pozostawać będzie na terytorium kraju. Samo administracyjne wymeldowanie się z dotychczasowego adresu zamieszkania nie oznacza automatycznie, że zmienia się rezydencja podatkowa podatnika. Aby zmieniła się rezydencja podatkowa konieczne jest przeniesienie ośrodka interesów życiowych za granicę. Jeżeli wraz ze zmianą miejsca zamieszkania podatnik przenosi całą swoją działalność osobistą, towarzyską, gospodarczą do innego kraju to jednocześnie zmienia rezydencję podatkową. Może zdarzyć się jednak i tak, że miejsce zamieszkania podatnik zmienia znacznie wcześniej niż rezydencja podatkowa, bo ta zostanie odsunięta w czasie do momentu przesiedlenia się tam także małżonka i dzieci podatnika. Każdy przypadek, z uwagi na różnorodność okoliczności faktycznych należy oceniać indywidualnie.
Nierzadkie bywają przypadki kiedy podatnik przenosząc ośrodek interesów życiowych za granicę, nie dokona zgłoszenia zmiany miejsca zamieszkania w urzędzie skarbowym. Tytułem wyjaśnienia, zgłoszenia takiego podatnik winien dokonać przy pomocy druku zgłoszenia aktualizującego ZAP-3, ewentualnie za pomocą innego dokumentu służącego wykonaniu obowiązków podatkowych. W efekcie w urzędzie skarbowym nadal figuruje jego adres zamieszkania w Polsce, podczas gdy w rzeczywistości jest on rezydentem podatkowym innego kraju. O tym, gdzie podatnik podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów decydują okoliczności faktyczne, a nie fakt zgłoszenia aktualizującego bądź nie do urzędu skarbowego. Prawidłowość tego rozumowania potwierdziły organy skarbowe w interpretacji indywidualnej z dnia 28 stycznia 2021 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.827.2020.2.JK wprost formułując pogląd, że na rezydencję podatkową podatnika nie ma wpływu złożenie do urzędu skarbowego zgłoszenia aktualizacyjnego o aktualnym miejscu zamieszkania, a decyduje o tym faktyczne zamieszkiwanie.
Choć przepisy prawa podatkowego nie regulują tej kwestii, dopuszcza się posiadanie w Polsce rezydencji podatkowej jedynie przez pewną część roku podatkowego. Aby wyjaśnić tę kwestię, najprościej posłużyć się przykładem opisanym w doktrynie, a więc „…przykładowo podatnik opuszczający Polskę w drugiej połowie roku, którego pobyt na terytorium kraju przekroczył 183 dni w roku podatkowych, będzie uznany za polskiego rezydenta podatkowego za cały rok. Jeżeli jednak od dnia wyjazdu z Polski i przeniesienia za granicę ośrodka interesów życiowych podatnik uzyska status rezydenta podatkowego w innym państwie, z którym Polskę łączy umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania oparta na treści KM OECD, to w wyniku zastosowania reguł kolizyjnych osoba ta będzie podlegała nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce wyłącznie za okres od 1 stycznia danego roku do dnia wyjazdu z Polski. Jeżeli w związku z wyjazdem osoba ta nie uzyskałaby statusu rezydenta podatkowego innego państwa, to należy liczyć się z tym, że polskie organy podatkowe uznają taką osobę za podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce za cały rok” (tak R. Sidorowicz Rezydencja podatkowa osób fizycznych – wybrane aspekty na tle praktyki organów podatkowych i sądów administracyjnych”. Tożsame stanowisko zarysowało się w praktyce, w interpretacji indywidualnej z dnia 21 stycznia 2015 r., nr IPPB4/415-850/14-2/JK2 organ podatkowy uznał przykładowo, że od stycznia do marca 2014 r. tj. dnia wyjazdu do Arabii Saudyjskiej podatnik posiadał miejsce zamieszkania w Polsce i podlegał w tym okresie w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu jako rezydent podatkowy, a od dnia wyjazdu obowiązkowi temu w Arabii Saudyjskiej. Tak więc na bazie powyższego uznać należy, że nawet przeniesienie ośrodka interesów życiowych poza Polskę przed upływem 183 dni nie oznacza, że podatnik podlega w Polsce jedynie ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
Puentując, w roku, w którym nastąpiła zmiana rezydencji podatkowej w trakcie roku podatkowego, podatnik mający dotychczas nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce jako rezydent podatkowy tego kraju powinien w zeznaniu podatkowym wykazać wszystkie dochody bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów, uzyskane za czas gdy miał polską rezydencję podatkową, a także dochody osiągnięte na terenie Polski już po zmianie rezydencji z racji posiadania tu ograniczonego obowiązku podatkowego.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej w podobnej sprawie zapraszam do skorzystania z usług mojej Kancelarii. Szczegóły (koszt, zakres i termin realizacji usługi) można ustalić telefonicznie pod nr.: 694 433 846 w godzinach 07.00-20.00 lub za pośrednictwem e-mail: katarzyna.siwiec@radca.prawny.org.pl
Przeczytaj także
Praca sezonowa w Niemczech. Zdarza się, że w poszukiwaniu możliwości zarobkowania Polacy wyjeżdżają krótkotrwale za granicę. Mam tu na myśli pracę sezonową, którą polscy podatnicy bardzo często wykonują np. w sąsiadującej Republice Federalnej Niemiec. To implikuje określone konsekwencje w podatku dochodowym. Z niniejszego wpisu dowiecie się Państwo jak ma się rozliczyć np. polski…
W dzisiejszym świecie niejednokrotnie dochodzi do utworzenia zakładu podatkowego w innym kraju niż kraj zarejestrowania przedsiębiorstwa podatnika. Pojęcie zakładu pojawia się dość często w literaturze podatkowej dotyczącej podatków dochodowych. Czym jest zakład podatkowy, w jakich formach powstaje i jakie to niesie konsekwencje dla podatnika dowiecie się Państwo…
Praca zdalna Polaków za granicą nie traci na popularności. Co prawda dotychczasowe regulacje w tym zakresie niedługo przestaną obowiązywać, ale ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw wprowadzi pracę zdalną już na stałe. W kontekście pracy zdalnej często wspomina się o ryzyku postania…
Exit tax czyli inaczej podatek od niezrealizowanych zysków bądź podatek od wyjścia jest podatkiem płaconym w związku ze zmianą rezydencji podatkowej bądź też w związku z przeniesieniem przez podatnika do innego państwa składnika majątku. Przesłanką do zastosowania tej regulacji jest utrata przez Polskę prawa do opodatkowania dochodów z przyszłego zbycia przenoszonego składnika majątku….
Wśród nowych rozwiązań wprowadzonych do porządku prawnego przez reformę nazywaną Polskim ładem jest tzw. ulga na powrót czyli częściowe zwolnienie z podatku PIT osób, które po dłuższym pobycie zagranicznym zdecydują się na ponowne przeniesienie rezydencji podatkowej do Polski począwszy od 2022 roku. Ulga ta nie dotyczy osób, które nigdy nie mieszkały…
Praca za granicą nie należy obecnie do rzadkości. Nie jest też niecodzienną sytuacja, kiedy polski obywatel, będąc wciąż polskim rezydentem podatkowym, pracuje poza granicami Polski. Wiele osób kojarzy wykonywanie pracy za granicą z pojęciem takim jak podwójne opodatkowanie czy podwójny podatek. Zważywszy, że zbliża się termin rozliczeń podatkowych…
W związku z likwidacją ulgi abolicyjnej wielu podatników zarabiających poza granicami kraju w sposób szczególny zainteresowało się kwestią rezydencji podatkowej, a konkretniej tym, czy pomimo zamieszkiwania poza granicami kraju będą podlegać obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Najprościej mówiąc posiadanie rezydencji podatkowej w Polsce – co do zasady – związane jest…