Upadłość konsumencka

młotek sędziowski w sprawie upadłości konsumenckiejUpadłość konsumencka została wprowadzona ustawą z dnia 5.12.2008 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Początkowo była to instytucja mało efektywna, stopniowo jej przepisy zaczęto zatem łagodzić i szczególnie po ostatniej nowelizacji ilość osób fizycznych, które zdecydowały się na ogłoszenie upadłości jest znacznie większa. Obawiam się, że w związku ze znaczącą podwyżką stóp procentowych oraz rosnącą inflacją ogłoszenie upadłości konsumenckiej stanie się jeszcze bardziej powszechnym zjawiskiem, stąd też postaram się poniżej trochę tą instytucję przybliżyć.

 

Co to jest upadłość konsumencka.

Na pytanie co to jest upadłość konsumencka lub na czym polega upadłość konsumencka należy odpowiedzieć w ten sposób, iż jest  to postępowanie upadłościowe, które może toczyć się wobec osób nieprowadzących działalności gospodarczej. Bankructwo konsumencie to sposób na oddłużanie. Wynika to z brzmienia art. 2 ust 2 ustawy Prawo upadłościowe, zgodnie z którym to przepisem upadłość konsumencka powinna być prowadzona tak, aby umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej skutkujące w efekcie wydaniem postanowienia sądu o umorzeniu całości niezaspokojonych w postępowaniu zobowiązań upadłego powoduje, że zobowiązania te wygasają i nie mogą być skutecznie dochodzone (por. wyrok SA w Gdańsku, sygn.akt I ACa 867/18).

Upadłość konsumencka z założenia jest postępowaniem dość szybkim i mało skomplikowanym.

Kto może ogłosić upadłość konsumencką, poza typowym konsumentem? Otóż może ją ogłosić także rolnik prowadzący gospodarstwo rolne, pod warunkiem że nie prowadzi równoległa innej działalności gospodarczej lub zawodowej.

Nadal toczy się dyskusja praktyków czy upadłość konsumencka może się toczyć także wobec osoby wpisanej do CEiDG ale nie prowadzącej rzeczywistej działalności gospodarczej. Część dyskutantów twierdzi, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest wówczas możliwe tylko w wypadku, w którym dana osoba nigdy nie podjęła działalności gospodarczej pomimo jej zarejestrowania. Podobne wątpliwości pojawiają się wobec osób, które zawiesiły prowadzoną działalność.

Upadłość konsumencka może się toczyć ponadto wobec byłych wspólników spółek kapitałowych oraz spółek osobowych ponoszącym odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem.

Mam nadzieję, że udało mi się udzielić przynajmniej w jakiejś części odpowiedzi na to co to jest upadłość konsumencka.

 

Upadłość konsumencka.

Odmienna regulacja.

Upadłość konsumencka stanowi odrębne postępowanie upadłościowe, które różni się w wielu aspektach od innych postępowań. W szczególności ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest bowiem prawem, a nie obowiązkiem osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. W przypadku przedsiębiorcy jest to zaś obowiązek. Ponadto w myśl art. 4912 ust. 2 ustawy możliwe jest ogłoszenie upadłości i prowadzenie postępowania w sytuacji, gdy konsument ma jednego tylko wierzyciela. Poza tym upadłość konsumencka bez majątku jest jak najbardziej możliwa, o czym będzie mowa jeszcze niżej. Poza tym ograniczone są obowiązki sprawozdawcze syndyka w zakresie raportów okresowych w toku postępowania, a ponadto syndyk nie ma obowiązku zawiadamiania o upadłości placówek pocztowych (przesyłki adresowane do osób ogłaszających upadłość konsumencką będą nadal trafiać do nich). To tylko niektóre z odrębności.

Przy ocenie dopuszczalności ogłoszenia upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej sąd w pierwszej kolejności bada konsumencką zdolność upadłościową dłużnika.  W uproszczeniu należy wskazać, że konsumencka zdolność upadłościowa oznacza możność bycia podmiotem, wobec którego dopuszczalne jest wszczęcie odrębnego postępowania upadłościowego wobec osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej oraz prowadzenie tego postępowania w oparciu o przepisy dotyczące upadłości konsumenckiej.

 

Upadłość konsumencka.

Wady i zalety. Koszty postępowania upadłościowego.

Ogłoszenie bankructwa niesie zasadniczą korzyść w postaci oddłużenia, ale istnieją także słabe strony upadłości konsumenckiej. Przede wszystkim majątek upadłego wchodzi do masy upadłości. Najgorszą sytuacją dla upadłych jest np. utrata takich składników majątkowych jak mieszkanie czy dom. Ponadto wspólny majątek upadłego i jego małżonka również zasila masę upadłości. Częściowo o negatywnych skutkach upadłości dla małżonka upadłego przeczytacie Państwo tutaj: Upadłość jednego z małżonków a podział majątku wspólnego Kielce | Radca prawny Kielce – Katarzyna Siwiec

Na pewno słabe strony upadłości konsumenckiej to okoliczność, że w czasie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych, dotyczących jego majątku, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonania planu spłaty wierzycieli, bez zgody sądu. Upadłość konsumencka wiąże się też z tym, że upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie,  sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli. Ogłoszenie upadłości powoduje też, że uaktywnia się rejestr upadłości.

Z kolei duża korzyść to ta, że upadłość konsumencka bez majątku jest możliwa. Innymi słowy, ogłoszenie upadłości jest możliwe także wtedy gdy dłużnik nie ma majątku pozwalającego na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. W tym miejscu czas nadmienić, że upadłość konsumencka wiąże się z pewnymi kosztami, Opłata od złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości wynosi 30 zł. Do tego trzeba też liczyć się z kosztami powstałymi w trakcie postępowania takimi jak np. wynagrodzenie syndyka. Wynoszą one z reguły kilka tysięcy złotych. Tak więc ogłoszenie upadłości nie jest instytucję bezkosztową, czego trzeba też mieć świadomość składając wniosek. Upadłość konsumencka bez majątku  jest możliwa dlatego, że ustawa nie przewiduje wymogu aby na dzień złożenia wniosku istniała jakaś masy upadłości. Jeżeli taka istnieje służyć będzie zaspokojeniu kosztów postępowania i spłacie wierzycieli. Jeżeli zaś majątku nie ma, to upadłość konsumencka będzie przebiegać w ten sposób, że zarówno koszty, jak i spłata wierzyciela zostanie ustalone w planie spłaty.

 

Jak ogłosić upadłość konsumencką.

Wyżej wyjaśniłam kto może ogłosić upadłość konsumencką więc pozostaje wskazać jak można to zrobić. Ogłoszenie upadłości inicjowane jest poprzez złożenie wniosku. Wniosek ten składa się na specjalnym, urzędowym formularzu. Upadłość konsumencka podlega właściwości sądu, w okręgu którego zamieszkuje dłużnik, więc to w tym sądzie należy złożyć wniosek. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy.

Zgodnie z ustawą, wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać:

1) imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika, a jeżeli dłużnik nie posiada numeru PESEL – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;

1a) NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku;

2) wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika;

3)wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;

4)aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;

5) spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;

6)spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania;

7) listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych;

8)informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku;

9) informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach;

10)informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł;

11)oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.

Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć także wierzyciel, o czym trzeba pamiętać.

Upadłość konsumencka, co bardzo ważne, nie musi być postępowaniem jednorazowym, można ją bowiem ogłaszać wielokrotnie ale nie częściej niż raz na 10 lat.

 

Upadłość konsumencka.

Statystyki.

Aby zobrazować jak upadłość konsumencka zmienia się od początków jej wprowadzenia i jaka jest jej popularność wskazać należy, że w poprzednim roku upadłość tą ogłosiło ponad 18.000 osób, w tym roku już ponad 7.000 konsumentów. Upadłość konsumencka dotyczyła osób w średnim i starszym wieku, a nawet niepełnoletnich. Najmłodszy z upadłych miał jedynie 12 lat. Tytułem ciekawostki, jeżeli spojrzymy na płeć to upadłość konsumencka jest częstsza u mężczyzn niż u kobiet. Te dane dowodzą, jak wielu osób może w Polsce dotyczyć ta właśnie problematyka.

Już tylko na marginesie wspomnę, że taką samą popularnością nie cieszy się już możliwość zawierania układu z wierzycielami pomimo, że ustawodawca przewidział możliwość złożenia w tym celu wniosku do sądu upadłościowego zawierającego  wstępną propozycją układową. Co prawda pozwala to oszczędzić majątek i przy pomocy doradcy restrukturyzacyjnego dyskutować z wierzycielem o spłacie długu, ale zainteresowanych tą opcją dłużników jest nieporównywalnie mniej.

 

Mam nadzieję, że po krótkiej lekturze niniejszego wpisu wiecie Państwo co to jest upadłość konsumencka, kto może ogłosić upadłość konsumencką i jakie skutki mniej więcej upadłość konsumencka niesie za sobą dla upadłego.

Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej w podobnej sprawie zapraszam do skorzystania z usług mojej Kancelarii. Szczegóły (koszt, zakres i termin realizacji usługi) można ustalić telefonicznie pod nr.: 694 433 846 w godzinach 07.00-20.00 lub za pośrednictwem e-mail: katarzyna.siwiec@radca.prawny.org.pl

    *Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych na warunkach określonych w podzakładce RODO