W czasach epidemii popularna stała się praca zdalna, w tym praca zdalna za granicą, wcześniej była ona raczej rzadkością. Obecnie wciąż duża część pracowników, którzy mogą wykonywać swoje obowiązki np. przy użyciu komputera, korzysta z tej możliwości i wykonuje ją w innym kraju niż Polska. Dlatego też postanowiłam, przynajmniej częściowo, wyjaśnić tę problematykę.
PRACA ZDALNA ZA GRANICĄ.
Uwarunkowania prawne.
Praca zdalna polega na wykonywaniu przez czas oznaczony pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania, a zatem jest to także praca zdalna za granicą. Została ona formalnie uregulowana w art. 3 ust 1 „ustawy Covidowej” stanowiącym, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna). Żaden z obowiązujących przepisów prawa nie zawiera przeciwskazań do wykonywania pracy z miejsca usytuowanego poza krajem, zaś praca zdalna z zagranicy spełnia przesłankę wykonywania pracy w innym miejscu niż stałe miejsce pracy określone w umowie.
PRACA ZDALNA ZA GRANICĄ.
Obowiązki pracodawcy.
Praca za granicą na polskiej umowie będzie się wiązała dla pracodawcy z określonymi konsekwencjami tj. będzie wymagała zapewnienia pracownikowi wymogów w zakresie obowiązującego prawa pracy w kraju jej wykonywania. Pracodawca będzie musiał zapewnić tamtejsze standardy, w tym na przykład będzie miał obowiązek zagwarantowania płacy minimalnej przewidzianej przepisami tego kraju. Może zaistnieć także konieczność podjęcia określonych czynności rejestracyjnych, a czasem także zezwoleń na pracę. Z tego też względu wielu świadomych pracodawców, w poleceniu pracy zdalnej zastrzega, że ta nie może być wykonywana za granicą.
PRACA ZA GRANICĄ A SKŁADKI ZUS W POLSCE.
Jednym z częstszych zapytań ze strony osób zainteresowanych jest praca za granicą a ZUS. Generalnie sytuacja w tym zakresie może się kształtować w dwójnasób tj. praca zdalna za granicą może rodzić zarówno obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym w kraju, jak i obowiązkowi temu za granicą. W zakresie najpopularniejszej opcji czyli pracy w którymś z krajów członkowskich Unii Europejskiej, kluczowe znaczenie ma rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29.4.2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Zgodnie z przepisami wspomnianego rozporządzenia pracownik delegowany do drugiego państwa może, pod pewnymi warunkami, nadal podlegać ubezpieczeniom w Polsce. Precyzyjniej, art. 12 ust 1 stanowi, że „Osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w Państwie Członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego Państwa Członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną osobę”. Tym samym praca zdalna za granicą, o ile jej czas nie przekracza 24 miesięcy i następuje w ramach delegowania przez pracodawcę, nie rodzi obowiązku ubezpieczenia takiego pracownika w miejscu jej świadczenia. A contrario, delegowanie pracownika na okres dłuższy niż 24 miesiące powoduje, że należy stosować ustawodawstwo państwa, w którym świadczona jest praca. W kontekście zagadnienia „praca zdalna za granicą a ZUS” należy pamiętać o naczelnej zasadzie, w myśl której pracownik podlega ubezpieczeniom społecznym w tym kraju, w którym fizycznie wykonuje pracę. Jedyne wyjątki to ten opisany powyżej oraz przypadek wykonywania pracy w kilku państwach. Jeżeli zaś chodzi o pracę zdalną w sytuacji, gdy w stosunku pracy występuje zagraniczny pracodawca, ale praca jest świadczona na terenie Polski odsyłam Państwa do wpisu: Praca zdalna dla zagranicznego przedsiębiorcy w kontekście ubezpieczeń społecznych i obowiązków podatkowych Kielce | Radca prawny Kielce – Katarzyna Siwiec
Praca zdalna za granicą- podatki.
Ostatnią kwestią, która nurtuje zainteresowanych w przypadku świadczenia pracy zdalnej za granicą są kwestie podatkowe. Stany faktyczne mogą generować różne wnioski i tak załóżmy, że np. pracownik nie posiada w okresie zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) oraz nie przebywa tu dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Opodatkowanie dochodów, jeżeli pracownicy nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, w ramach ograniczonego obowiązku podatkowego, uzależnione jest od osiągnięcia tych dochodów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wykonywania pracy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z regulacjami umów o unikaniu podwójnego opodatkowania dochody z tytułu pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu w państwie, w którym praca jest rzeczywiście wykonywana. Praca zaś jest wykonywana w miejscu, w którym osoba fizycznie przebywa wykonując pracę. Praca zdalna z zagranicy (miejsce jej wykonywania) przez osobę, która mieszka za granicą, nawet na rzecz polskiego przedsiębiorcy, co do zasady, jest opodatkowana poza Polską.
