Wypłata wynagrodzenia za pracę innej osobie niż pracownik

Obowiązkiem każdego pracodawcy jest zapłata pracownikowi wynagrodzenia za wykonaną pracę. Wynagrodzenie to jest w sposób szczególny chronione przez ustawodawcę, albowiem pracownik nie może się go zrzec ani przenieść prawa do swojego wynagrodzenia na inną osobę. Celem niniejszego wpisu jest wyjaśnienie kiedy możliwa jest wypłata wynagrodzenia innej osobie niż pracownik lub na rachunek bankowy innej osoby.

Forma wypłaty wynagrodzenia

Zgodnie z treścią 86 §  3 kodeksu pracy wypłata wynagrodzenia jest dokonywana na wskazany przez pracownika rachunek płatniczy, chyba że pracownik złożył w postaci papierowej lub elektronicznej wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych. Co istotne, pracownik może zawsze cofnąć wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych i podać numer rachunku płatniczego dla dokonywania wpłat wynagrodzenia. Do stycznia 2019 r. zasada była odwrotna tj. obowiązek wypłacenia wynagrodzenia mógł być spełniony w inny sposób niż do rąk pracownika, m.in. wówczas gdy  pracownik uprzednio wyraził na to zgodę na piśmie.

Wypłata wynagrodzenia pełnomocnikowi pracownika

Zakaz przenoszenia prawa do wynagrodzenia za pracę nie oznacza, że pracownik nie może ustanowić pełnomocnika do odbioru wynagrodzenia. Jest to rozwiązanie jak najbardziej dopuszczalne. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie i precyzyjnie wskazywać osobę pełnomocnika. Nie ma przeszkód aby było to pełnomocnictwo jednorazowe ale oczywiście może zostać też udzielone na dłuższy czas, a nawet bezterminowo. W doktrynie podnosi się, że udzielając pełnomocnictwa do odbioru wynagrodzenia pracownik nie przenosi na inną osobę prawa do wynagrodzenia, gdyż nie upoważnia jej do swobodnego dysponowania ­wynagrodzeniem, a jedynie do jego odbioru.

Pełnomocnictwo do odbioru wynagrodzenia może oczywiście też zostać odwołane przez pracownika, co do zasady może to nastąpić w dowolnej formie, w tym także ustnej. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem m.in. Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażonym w wyroku z dnia 20 stycznia 2015 r., sygn.akt VI ACa 200/14 przepisy kodeksu cywilnego nie zastrzegają żadnej formy odwołania pełnomocnictwa przez mocodawcę, nawet w sytuacji gdy forma taka była zastrzeżona dla udzielenia pełnomocnictwa. Może ono nastąpić, co do zasady, w formie dowolnej, w tym także w sposób dorozumiany. Oczywiście, z punktu widzenia ochrony interesów pracodawcy, lepiej takie oświadczenia otrzymywać na piśmie.

Wypłata wynagrodzenia na rachunek innej osoby

Podobnie jak w przypadku pełnomocnika także i w tym zakresie pracownik ma prawo do wskazania rachunku bankowego innej osoby w celu wypłaty wynagrodzenia. W interesie pracodawcy jest dokładne wyjaśnienie czy pracownik nie zamierza aby przenieść prawa do wynagrodzenia na inną osobę. Pracodawca, który wypłaci wynagrodzenie zgodnie z pełnomocnictwem udzielonym przez pracownika albo na konto upoważnionej osoby, nie odpowiada za niewywiązanie się przez pełnomocnika/właściciela konta z przekazania mu wynagrodzenia. Pracownikowi przysługuje wówczas roszczenie wobec pełnomocnika ze stosunku pełnomocnictwa bądź żądanie zwrotu przewłaszczonej kwoty od właściciela rachunku, nie może on natomiast domagać się ponownej wypłaty wynagrodzenia od pracodawcy.

Wypłata wynagrodzenia współmałżonkowi pracownika

Polskie ustawodawstwo dopuszcza możliwość także zapłaty wynagrodzenia innej osobie, bez zgody pracownika. Wyjątek ten przewidziany jest  w przepisach ustawy Kodeks Rodzinny i opiekuńczy. Precyzyjniej art. 28  §  1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że jeżeli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę albo inne należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka. Niemożliwe jest zastosowanie powyższej  normy gdy małżonkowie nie pozostają we wspólnym pożyciu ale nakaz wypłaty wynagrodzenie małżonkowi pracownika jest skuteczny nawet po ustaniu wspólnego pożycia małżonków. Sąd może jednak na wniosek każdego z małżonków uchylić lub zmienić nakaz.

Zgodnie z brzmieniem nadal aktualnej uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., sygn.akt III CZP 91/86 nakazanie wypłacania wynagrodzenia za pracę  obejmuje zarówno płacę zasadniczą, jak i wszelkie dodatki, dopłaty i ekwiwalenty pieniężne, oraz rent, emerytur, a także wszelkich stałych i powtarzających się świadczeń albo innych należności.

Drugim przepisem tego rodzaju jest art. 29 k.r.o., który stanowi, że w razie przemijającej przeszkody, która dotyczy jednego z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu, drugi małżonek może za niego działać w sprawach zwykłego zarządu, w szczególności może bez pełnomocnictwa pobierać przypadające należności, chyba że sprzeciwia się temu małżonek, którego przeszkoda dotyczy. Względem osób trzecich sprzeciw jest skuteczny, jeżeli był im wiadomy.  Tym samym w sytuacjach takich jak np. choroba pracownika jego współmałżonek ma legitymację do pobierania wynagrodzenia za pracę. Wypłata wynagrodzenia małżonkowi jest co do zasady dopuszczalna wyjątkowo, choć może się powtarzać.

Warto pamiętać, iż nie jest w tym wypadku wymagalne jakiekolwiek, nawet pisemne  upoważnienie współmałżonka do odbioru wynagrodzenia.

Wypłata wynagrodzenia nieupoważnionej osobie nie powoduje wygaśnięcia obowiązku zapłaty wynagrodzenia pracownikowi dlatego rolą pracodawcy powinno być wyjaśnienie oraz pozyskanie niezbędnego dokumentu do wypłaty wynagrodzenia w inny sposób niż na rachunek pracownika.