Opodatkowanie konkubinatu

Opodatkowanie konkubinatu. Generalnie pod rządami polskiego prawa konkubinat nie jest dostrzegany. Ustawy nie zawierają definicji legalnej tego pojęcia. Tym niemniej wiadomo, że jest to związek nieformalny. Jest to faktyczne pożycie dwojga ludzi, nie związanych węzłem małżeńskim. Nie ma wątpliwości co do tego, że do konkubentów nie stosuje się przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego odnoszących się do osób pozostających w związku małżeńskim. To w sposób oczywisty rodzi też implikacje w odniesieniu do opodatkowania osób żyjących w takim związku. Jak będzie wyglądać opodatkowanie konkubentów w określonych przypadkach postaram się nieco przybliżyć.

Konkubinat a podatki

W przypadku tego rodzaju związku na próżno poszukiwać regulacji prawnych wprost dotyczących konkubinatu właśnie. Na gruncie prawa cywilnego judykatura wypracowała już sposoby dotyczące rozliczeń majątkowych pomiędzy konkubentami (link do: https://prawny.org.pl/2021/11/11/stosunki-majatkowe-pomiedzy-konkubentami/).

A co na to prawo podatkowe? Jak oddziałuje życie w konkubinacie na podatki? Przepisy ustaw podatkowych nie traktują konkubentów jako osoby bliskie. Konkubenci nie mogą niestety liczyć na żadne szczególne preferencje podatkowe. W nielicznych przepisach podatkowych są jednak regulacje, z których takie osoby mogą korzystać. O nich dowiecie się Państwo z treści zawartych poniżej.

Konkubinat a podatek od spadku

Po pierwsze konkubenci nie dziedziczą po sobie nawzajem z ustawy. Mogą po sobie dziedziczyć, ale tylko na podstawie dziedziczenia testamentowego. Jeżeli konkubent nie sporządzi testamentu jego partner niestety niczego nie odziedziczy. Nabycie własności w drodze dziedziczenia podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Opodatkowaniu podlega precyzyjnie nabycie własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Konkubenci nie należą do pierwszej grupy podatkowej i nie są osobami, które mogą skorzystać ze zwolnienia od podatku  

Czy konkubent może złożyć zeznanie SD-Z2 żeby być zwolnionym od podatku?

Nie, art. 4 a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie wymienia konkubenta jako osoby, która podlega zwolnieniu od podatku. Nawet jeżeli konkubent dziedziczy na podstawie testamentu nie jest uprawniony do złożenia druku SD-Z2.

Konkubinat a podatek od darowizny

Podobnie – jak to miało miejsce w przypadku dziedziczenia – będzie wyglądała sytuacja z darowiznami. Jak przyjęto w orzecznictwie środki, które wypłacają sobie osoby żyjące w wolnych związkach, stanowią darowizny podlegające opodatkowaniu (patrz NSA w wyroku z dnia 10.10.2023 r., sygn.akt II FSK 2770/11). Konkubent zalicza się do III grupy podatkowej więc kwota wolna, jaką może zostać obdarowany to jedynie 5733 zł. Bardzo często zdarza się, że konkubenci mają wspólne konto, z którego finansują wydatki. Należy zatem pamiętać o tym, że jeżeli nie będą w stanie wykazać, iż środki które wydatkują są ich własnymi, to urząd skarbowy może potraktować to jakie nieodpłatne przysporzenia skutkujące zapłatą podatku od spadków i darowizn.

Czy zniesienie współwłasności wspólnego mieszkania konkubentów rodzi obowiązek podatkowy?

Nieodpłatne zniesienia współwłasności podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym, jeżeli jeden z konkubentów przeniesie na drugiego swój udział w mieszkaniu, nawet wówczas gdy przejmie dług z tytułu wspólnego kredytu, czynność taka będzie podlegała opodatkowaniu.

Konkubinat rozliczenie PIT

Najważniejszą kwestą w zakresie rozliczenia PIT jest ta, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje możliwości wspólnego opodatkowania się osób pozostających we wspólnym pożyciu. Niezależnie zatem od tego czy konkubenci żyją ze sobą cały rok czy też nie, nie będą mogli się oni rozliczyć wspólnie. Instytucja wspólnego rozliczenia jest bowiem zarezerwowana tylko dla małżonków.

Konkubinat a ulga na dziecko

Skoro jesteśmy przy temacie konkubinat a podatki nie sposób pominąć ulgi dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Ostatnio stanowisko organów skarbowych w tym zakresie jest dość liberalne. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanych interpretacjach stwierdził, że konkubinat nie jest przeszkodą dla osoby samotnie wychowującej dzieci. Uznał tym samym, iż to rodzic, a nie konkubent wychowuje dziecko. Tak więc ulga na dziecko osobie pozostającej w konkubinacie przysługuje.

Jak Państwo widzicie konkubinat a podatki to temat niespecjalnie wyróżniony przez ustawodawcę. Osoby żyjące w związku nieformalnym nie mogą korzystać z wielu ulg czy preferencji podatkowych. Nie są traktowani przez prawo podatkowe jako osoby bliskie, a wręcz przeciwnie jako osoby obce. Jedynie w nielicznych przypadkach, poprzez prawidłowe dokonanie pewnych czynności prawnych, konkubenci mogą polepszyć swoją sytuację na gruncie podatków. Do tego na pewno Państwa zachęcam.