Odrzucenie spadku przez małoletniego – co rodzice wiedzieć powinni?

28 maja 2023 Katarzyna Siwiec Prawo cywilne i rodzinne  

Odrzucenie spadku przez małoletniego to jedno z tych zagadnień, z którymi czasem muszą sobie radzić rodzice. Jak wygląda taka procedura, jaki jest w niej udział sądu, jaką formę powinno przybrać odrzucenie spadku i w jakim termin ma to nastąpić dowiecie się Państwo z niniejszego wpisu.

Odrzucenie spadku przez małoletniego

Podstawy materialno-prawne i termin złożenia oświadczenia.

Odrzucenie spadku, w tym także odrzucenie spadku w imieniu dziecka, winno nastąpić w terminie określonym w art. 1015 § 1 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem termin sześciu miesięcy do odrzucenia spadku rozpoczyna bieg w dniu, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania. Termin przewidziany na odrzucenie spadku jest terminem zawitym. Jego upływ powoduje utratę uprawnienia do skutecznego złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Odrzucenie spadku w imieniu dziecka wymaga wcześniejszej akceptacji ze strony sądu. W myśl bowiem art. 101 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Sąd opiekuńczy musi bowiem zbadać, czy zamierzona czynność prawna nie narusza prawa lub zasad współżycia społecznego oraz czy jest korzystna lub konieczna z punktu widzenia małoletniego. Odrzucenie spadku wymaga rozważenia pod kątem tego czy jest to rozwiązanie korzystne dla dziecka. Odrzucenie spadku bez zgody sądu byłoby czynnością nieważną. Tak tez przesądził Sąd Najwyższy w swoim postanowieniu z dnia 2 czerwca 2022 r., wydanym w sprawie o sygnaturze I CSK 219/22.
Jeżeli chodzi o złożenie oświadczenia w tym zakresie to w przypadku dzieci dziedziczących po swoich rodzicach, którzy wcześniej spadek odrzucili, termin do odrzucenia przez nich spadku biegnie od dnia, w którym rodzice małoletniego spadkobiercy złożyli oświadczenie o odrzuceniu spadku. Ten dzień zatem winien być traktowany jako dzień, po którym rozpoczyna się bieg terminu na wystąpienie do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka. Trzeba pamiętać, iż odrzucenie spadku w imieniu małoletniego wymaga, poza zezwoleniem sądu, złożenia oświadczenia przez rodzica pod określonymi rygorami prawnymi, albowiem jeżeli rodzic nie złoży takiego oświadczenia lub złoży je w innym terminie z mocy art. 1015 § 2 kodeksu dziecko jako osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych nabędzie spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Może zdarzyć się także sytuacja gdy rodzic jeszcze przed upływem terminu, który ustawodawca przewidział na odrzucenie spadku zmarł. Wyjaśnić trzeba, że w takiej sytuacji w nauce prawa przyjęto, że termin ten w stosunku do nowego przedstawiciela zaczyna biec od nowa, w momencie nabycia przez niego jego własnej wiedzy o powołaniu do spadku jego pupila (tak np. P. Księżak, Glosa do post. SN z 28.5.2015 r., III CSK 352/14, Rej. 2016, Nr 3, s. 125–126).
Odrzucenie sadku przez małoletniego sąd bada w postępowaniu nieprocesowym, a dziecko może być uczestnikiem tego postępowania.
Jak wiadomo postępowania sądowe są raczej długotrwałe, a zatem może się zdarzyć, że nie będzie możliwe odrzucenie spadku w terminie 6 miesięcy od dowiedzenia się przez rodzica o prawie dziedziczenia przez dziecko. W takim przypadku w orzecznictwie wskazuje się, że jeżeli postanowienie sądu opiekuńczego uprawomocni się przed upływem tego terminu, możliwe jest jego dochowanie, a przedstawiciel ustawowy powinien złożyć stosowne oświadczenie przed notariuszem albo wniosek o jego przyjęcie do sądu spadku. Odmienna sytuacja zachodzi wtedy, gdy zezwolenie sądu opiekuńczego uprawomocni się po upływie wskazanego terminu, skoro jego dochowanie jest wówczas, z przyczyn niezależnych od wnioskodawcy, niemożliwe. W tej sytuacji, wobec podobieństwa do tej sytuacji hipotezy przepisu art. 1017 k.c. pozwala na jego zastosowanie. Termin do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku przez przedstawicieli ustawowych dziecka nie może się skończyć przed prawomocnym zakończeniem postępowania o zezwolenie na złożenie oświadczenia w tym przedmiocie. Jeżeli postępowanie przed sądem opiekuńczym zakończyło się wcześniej, oświadczenie o odrzuceniu spadku przez małoletniego może być złożone w dowolnym momencie, aż do upływu terminu. Jeżeli jednak zakończyło się później, powinno być złożone niezwłocznie, a zatem z uwzględnieniem ogółu okoliczności sprawy i należytej staranności zobowiązanego (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2019 r., sygn.akt II CSK 236/18).
Na koniec przypomnę, że jeżeli rodzice nie podejmą czynności, których skutkiem będzie odrzucenie spadku (nie wystąpią do sądu, nie złożą oświadczenia) dziecko nabywa spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Z kolei odrzucenie spadku w imieniu dziecka wywoła skutek jakby dziecko nie dożyło spadku, a tym samym w jego miejsce wstępują jego następcy prawni, którzy w ciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o tytule powołania mogą złożyć własne oświadczenia spadkowe.

Odrzucenie spadku przez małoletniego

Forma odrzucenia spadku.

Pozostaje wyjaśnić czy odrzucenie spadku przez małoletniego wymaga zachowania jakiejś szczególnej formy, skoro rodzice muszą się legitymować wcześniejszą zgodą sądu. Jak wcześniej napisałam odrzucenie spadku wymaga zdecydowanie złożenia przez rodziców oświadczenia. Złożenie oświadczenia może nastąpić w dwójnasób, przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie.
Jeżeli rodzice wybiorą formę notarialną wówczas, zgodnie z przepisami, notariusz prześle oświadczenie do sądu spadku czyli sądu ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Podobnie postąpi sąd, który przyjął oświadczenie, także na tym sądzie ciąży obowiązek przekazania oświadczenia do sądu spadku.

Oświadczenie, którego przedmiotem jest odrzucenie spadku, może być również złożone w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.

Oświadczenie to ma co do zasady nieodwołalny charakter. Gdyby jednak odrzucenie spadku w imieniu dziecka zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, możliwe jest uchylenie się od skutków takiego oświadczenia woli.

Zgodnie z treścią art. 641 kodeksu postępowania cywilnego oświadczenie takie powinno zawierać:
• imię i nazwisko zmarłego, datę i miejsce śmierci i miejsce ostatniego zamieszkania (powinien być podany dokładny adres, w celu ustalenia sądu właściwego – w dużych miastach zazwyczaj jest więcej niż jeden sąd rejonowy);
• tytuł powołania do spadku – ustawa lub testament;
• treść złożonego oświadczenia – określenie, czy spadkobierca przyjmuje spadek wprost, przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza lub odrzuca spadek;
• wymienienie wszystkich osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, wraz z ich miejscami zamieszkania (o ile są spadkobiercy znane);
• wymienienie wszystkich testamentów znanych spadkobiercy, oraz ich treści i miejsca przechowywania.

Read More

Zrzeczenie się spadku a zrzeczenie się dziedziczenia

19 maja 2023 Katarzyna Siwiec Prawo cywilne i rodzinne  

Często słyszę pytania o to jak zrzec się spadku, kiedy jest to możliwe, pod jakimi warunkami.

Poniżej postaram się wyjaśnić czym jest zrzeczenie się spadku,  a czym jest zrzeczenie się dziedziczenia, w czym te instytucje są podobne, a czym się one od siebie różnią, niejednokrotnie są one bowiem mylone. Przede wszystkim w obu przypadkach dany spadkobierca jest traktowany tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Zrzeczenie się dziedziczenia jest jednak jednostronną czynnością prawną spadkobiercy, a zrzeczenie się dziedziczenia jest umową spadkodawcy ze spadkobiercą. Oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone dopiero po śmierci spadkodawcy, zaś zrzeczenie się dziedziczenia następuje jeszcze za życia przyszłego spadkodawcy.

Bardziej szczegółowe informacje znajdziecie Państwo w poniższym wpisie.

 

Zrzeczenie się dziedziczenia

Informacje ogólne.

Zrzeczenie się dziedziczenia jest możliwe na podstawie art. 1048 kodeksu cywilnego. Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Zawarcie takiej umowy, co oczywiste i jak wspomniałam na wstępie, ma miejsce za życia spadkodawcy, a zatem gdyby więc doszło do jej zawarcia przez pełnomocnika po śmierci mocodawcy (zrzekającego się lub spadkodawcy), byłaby ona umową nieważną.

Zrzeczenie się dziedziczenia może nastąpić tylko w odniesieniu do dziedziczenia ustawowego, nie ma takiej możliwości w przypadku dziedziczenia testamentowego.

Możliwe jest późniejsze anulowanie skutków prawnych umowy o zrzeczenie się dziedziczenia. W tym celu konieczne jest zawarcie kolejnej umowy  uchylającej wcześniej zawartą umowę zrzeczenia się dziedziczenia.

Spadkodawca może pozbawić prawa do dziedziczenia swojego spadkobiercę ustawowego poprzez sporządzenie testamentu negatywnego czyli testamentu, w którym wydziedziczy spadkobiercę. W takim przypadku nie trzeba uzyskać zgody spadkobiercy. Powstaje zatem pytanie po co w takim razie zawierać umowę o zrzeczenie się dziedziczenia skoro efekt ten można osiągnąć poprzez ów testament. Otóż, jest jedna zasadnicza różnica w takiej sytuacji, a mianowicie wydziedziczenia czyli pozbawienia prawa do zachowku można dokonać jedynie w określonych sytuacjach przewidzianych wyraźnie w przepisach prawa. We wszystkich innych przypadkach można zawrzeć właśnie umowę o zrzeczenie się dziedziczenia.

Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia może być zawarta przez pełnomocnika. W takim przypadku konieczne jest pełnomocnictwo rodzajowe bądź szczególne.

Należy pamiętać, że możliwe jest także zawarcie umowy o zrzeczenie się prawa do zachowku. Tak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2017 r., sygn.akt III CZP 110/16.

 

Zrzeczenie się dziedziczenia

Skutki prawne.

Zrzeczenie się dziedziczenia pociąga za sobą określone skutki. Skutkiem prawnym zawarcia takiej umowy jest wykluczenie od dziedziczenia ustawowego zrzekającego się i jego zstępnych tak, jakby nie dożyli otwarcia spadku, co pociąga za sobą także utratę prawa do zachowku. Trzeba pamiętać, że zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 1972 r., sygn.akt III CZP 26/72 spadkobierca ustawowy, który zrzekł się przez umowę z przyszłym spadkodawcą dziedziczenia po nim, może dziedziczyć po tym spadkodawcy na podstawie sporządzonego przez niego testamentu.

Zrzeczenie się dziedziczenia przez jedną z osób uprawnionych do zachowku powoduje także określone konsekwencje w zakresie zachowku należnego pozostałym osobom. W myśl bowiem art. 992 kodeksu cywilnego, przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia. W konsekwencji, zrzeczenie się dziedziczenia przez jednego z uprawnionych powiększa zachowek przysługujący pozostałym.

Umowa o zrzeczenia się dziedziczenia zmniejsza jednocześnie obciążenie spadku długiem o pokrycie roszczeń o zachowek.

 

Zrzeczenie się spadku

Zrzeczenie się spadku to potoczne określenie instytucji jaką jest odrzucenie spadku. Art. 1015 kodeksu cywilnego stanowi, że oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, przy czym brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym wyżej jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Zrzeczenie się spadku jest jednostronną czynnością prawną spadkobiercy, tylko i wyłącznie od jego woli zależy czy będzie on chciał spadek dziedziczyć. Czasem potrzebna jest jeszcze do tego zgoda sądu, będzie ona wymagana tam gdzie następować będzie odrzucenie spadku przez małoletniego, o czym napiszę w kolejnym wpisie. Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przez osobę, w stosunku do której nie rozpoczął jeszcze biegu termin o jakim mowa w cytowanym przepisie jest bezskuteczne.

Odrzucenie spadku nie może nastąpić za życia spadkobiercy. Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Spadek może odrzucić zarówno spadkobierca ustawowy, jak i testamentowy.

Zrzeczenie się spadku wymaga zachowania ściśle określonej formy prawnej, a mianowicie oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym.

 

Zrzeczenie się spadku

Możliwość zrzeczenia się spadku na korzyść innego spadkobiercy.

Niejednokrotnie formułowane są w stosunku do mnie pytania ze strony klientów czy jest możliwe zrzeczenie się spadku na rzecz innej osoby. Wyjaśniam zatem, że do kwestii tej odnosi się wprost postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 1984 r., sygn.akt III CRN 35/84, zgodnie z tezą którego „przepisy dotyczące spadkobrania nie przewidują możliwości „zrzeczenia się spadku” czy udziału w nim na korzyść innej osoby, w tym także na korzyść innego spadkobiercy. Spadkobierca ustawowy może zrzec się dziedziczenia tylko w drodze umowy notarialnej zawartej z przyszłym spadkodawcą (art. 1048 kc)”. Aby osiągnąć podobny cel jak zrzeczenie się spadku należałoby po prostu zawrzeć umowę zbycia spadku, uregulowaną w art. 1051 kodeksu cywilnego. Wówczas możliwe jest osiągnięcie właśnie takiego skutku. Samo tylko odrzucenie spadku po zmarłym, nie spowoduje przy wielkości spadkobierców, że udział jednego z nich przejdzie na innego, konkretnie wskazanego spadkobiercę.

Read More

Cesja umowy deweloperskiej – zmiany w prawie w 2023

2 maja 2023 Katarzyna Siwiec Prawo nieruchomości  

Cesja umowy deweloperskiej to trójstronna umowa, na podstawie której strona umowy deweloperskiej przenosi prawa i obowiązki z tej umowy na nowy podmiot. W ostatnich czasach bardzo popularne jest zjawisko masowego obrotu m.in. umowami deweloperskimi. Cesja praw z umowy deweloperskiej pozwala inwestorom zarabiać poprzez pobieranie prowizji ale niedługo zasady mają się nieco zmienić, co przybliżę w poniższym wpisie. Szeroko zapowiadane są bowiem plany, w ramach których cesja praw z umowy deweloperskiej ma nie być już zjawiskiem powszechnym. Czy tak się stanie myślę, że będzie można samodzielnie ocenić po przeczytaniu niniejszego wpisu.

 

Cesja umowy deweloperskiej

Stan obecny.
Umowa deweloperska oznacza umowę zawartą między nabywcą a deweloperem, na podstawie której deweloper zobowiązuje się do wybudowania budynku oraz ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia własności tego lokalu oraz praw niezbędnych do korzystania z tego lokalu na nabywcę albo zabudowania nieruchomości gruntowej stanowiącej przedmiot własności lub użytkowania wieczystego domem jednorodzinnym i przeniesienia na nabywcę własności tej nieruchomości lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, a nabywca zobowiązuje się do spełnienia świadczenia pieniężnego na poczet nabycia tego prawa. Zgodnie z art. 509 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania), a wraz z wierzytelnością na nabywcę przechodzą wszelkie z nią związane prawa. W przypadku umowy deweloperskiej przenoszona jest wierzytelność o wybudowanie i przeniesienie prawa własności do nieruchomości w przyszłości.
Cesja umowy deweloperskiej w chwili obecnej nie jest ani zakazana ani szczególnie ograniczona, w istocie chodzi o umowę przelewu praw wraz z umową przejęcia obowiązków. Jest to jednak umowa trójstronna i do swojej skuteczności wymaga zgody dewelopera. Nierzadko spotykana jest sytuacja, w której inwestorzy wręcz hurtowo nabywają prawa z takich umów, a następnie je zbywają odpłatnie na rzecz innych osób. Cesja praw z umowy deweloperskiej może mieć miejsce zarówno przed otrzymaniem kluczy do lokalu od dewelopera, po otrzymaniu kluczy ale dopuszczalne jest też zbywanie umów przedwstępnych sprzedaży lokali na rynku wtórnym.
Cesja praw, czy jak ktoś woli, cesja mieszkania to co do zasady działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, choć może nie być działalnością w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym. Można odnotować spory z fiskusem czy cesja deweloperska jest dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku VAT czy też winna ona być traktowana jako czynność opodatkowana będąca świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 tej ustawy. Judykatura stanęła na stanowisku, że jest to dostawa towaru i należy stosować stawkę 8% VAT  jeżeli cesja dotyczyć ma lokali w obiektach zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, gdzie powierzchnia nie przekracza 150 m2 (tak np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 10 listopada 2021 r., sygn.akt I SA/Łd 645/21).
Nadmienię też, że cesja umowy deweloperskiej rodzi skutki w podatku dochodowym. Nawet jeżeli dochodzi do niej poza działalnością gospodarczą, albowiem w takim przypadku przychody z odpłatnych cesji podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako przychody z praw majątkowych w rozumieniu art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług, który należy wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym za dany rok oraz opodatkować dochód z tego tytułu na zasadach ogólnych, według skali podatkowej (tak interpretacja podatkowa z dnia 4 sierpnia 2021 r.0113-KDIPT2-2.4011.464.2021.2.AKR).

 

Cesja umowy deweloperskiej

Nadchodzące zmiany.

Obecnie mają wejść w życie przepisy, zgodnie z którymi cesja umowy deweloperskiej ma zostać w pewnej mierze ograniczona. Precyzyjniej ustawa o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, uchwalona w dniu 14 kwietnia 2023 r. ma wprowadzać zmiany również w zakresie cesji praw wynikających z umów rezerwacyjnych i deweloperskich. Według założeń cesja umowy deweloperskiej będzie możliwa jeżeli będzie następowała na rzecz osób należących do I i II grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn. Inaczej będzie miała wyglądać cesja mieszkania na rzecz osoby trzeciej.  Wymieniona ustawa stanowi bowiem, że będzie możliwe przeniesienie wierzytelności z umowy deweloperskiej w przypadku gdy:
• umowa dotyczyć nie więcej niż jednego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, w tym domu jednorodzinnego wraz z nieruchomością gruntową,
• zbywający w okresie trzech lat poprzedzających przeniesienie tych wierzytelności nie dokonał przeniesienia wierzytelności wynikających z innej umowy deweloperskiej
Cesja z umowy deweloperskiej z naruszeniem powyższych warunków nie będzie jednak skutkować nieważnością przeniesienia praw, a jedynie może się wiązać z odpowiedzialnością karną zbywającego.
Ustawa ta na dzień przygotowania niniejszego wpisu została przekazana do podpisu prezydentowi. Przepisy dotyczące cesji mają wejść w życie 30 dni od dnia ogłoszenia ustawy.
Wydaje się, że zawarte w niej zapisy nie spowodują, że cesja umowy deweloperskiej przestanie być popularną formą zarobkowania, a to z tego względu, że przepisy te nie dotyczą zbywania praw z tej umowy przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, przez przedsiębiorców, którzy trudnią się tym zawodowo.

Read More

Rozwiązanie umowy dożywocia

16 kwietnia 2023 Katarzyna Siwiec Prawo nieruchomości  

Umowa dożywocia musi zostać zawarta pomiędzy stronami w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. O jej dokładniej treści i zakresie świadczeń należnych dożywotnikowi każdorazowo stanowi sama umowa dożywocia. Możliwa jest zamiana wszystkich lub części tych świadczeń na rentę bądź też – w wyjątkowych przypadkach możliwe jest także rozwiązanie umowy dożywocia. O tym kiedy i w jaki sposób może do tego dojść, czy możliwe jest rozwiązanie umowy dożywocia u notariusza, dowiecie się Państwo z poniższego wpisu.

 

Umowa dożywocia

Umowa dożywocia uregulowana została w art. 908 kodeksu cywilnego. Paragraf pierwszy tego przepisu mówi, że jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie, powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Dodatkowo umowa dożywocia może obejmować również ustanowienie na rzecz zbywcy użytkowania, służebności osobistej lub też uprawnienie zbywcy do powtarzających się świadczeń wyrażonych w pieniądzach lub rzeczach oznaczonych gatunkowo.
Podmiotem zobowiązanym wobec dożywotnika jest przede wszystkim nabywca nieruchomości ale nie tylko gdyż każdy inny nabywca własności nieruchomości przeniesionej pierwotnie w zamian za prawo dożywocia też będzie podmiotem zobowiązanym do wypełniania świadczeń z umowy.
Przedmiotem umowy dożywocia może być każda nieruchomość (gruntowa lub lokalowa), udział we współwłasności nieruchomości, jak też prawo użytkowania wieczystego. Nie możne być natomiast spółdzielcze prawo do lokalu.
Na marginesie akcentuję, że zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 1 lit e) ustawy z dnia 9.9.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlega zawarcie umowy o dożywocie.
Rozwiązanie umowy o dożywocie jest możliwe ale rozwiązanie to należy stosować w ostateczności, o czym będzie szerzej mowa poniżej.

 

Rozwiązanie umowy dożywocia
Zgodnie z art. 913 kodeksu cywilnego jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. W wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie. Kodeks nie kataloguje w żaden sposób wyjątkowych wypadków pozostawiając ocenę ich wystąpienia sądowi. Przykładem takiego wyjątkowego wypadku może być krzywdzenie dożywotnika i zła wola po stronie jego kontrahenta – nabywcy nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 2010 r., sygn.akt IV CSK 32/10) bądź też porzucenie nieruchomości przez nabywcę bez zamiaru powrotu i pozostawienie dożywotnika bez opieki i bez świadczeń, których zakres określa umowa (tak. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2005 r. w sprawie IV CK 645/04).
Rozwiązanie umowy dożywocia następuje wyrokiem sądu, który ma charakter konstytutywny. Z chwilą uprawomocnienia się takiego wyroku wygasa prawo dożywocia i następuje powrotne przejście własności na dożywotnika – zbywcę nieruchomości.

Rozwiązanie umowy o dożywocie nie stanowi podstawy do wystąpienia o zwrot 2-proc. podatku od czynności cywilnoprawnych

Niezależnie od powyższego trzeba pamiętać, że skoro umowa o dożywocie rodzi określone obowiązki to nie można zaniechać ich wykonywania. W przypadku niewykonywania uprawnień z tytułu umowy dożywocia dożywotnik, obok żądania zamiany dożywocia na rentę i rozwiązania umowy, może dochodzić na drodze sądowej świadczeń wymagalnych, jak też może żądać naprawienia szkody będącej następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania umowy dożywocia na zasadach ogólnych (art. 471 kodeksu cywilnego) – tak też Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 4 grudnia 2019 r., sygn.akt I ACa 593/18.

Read More

Podatek od pożyczki – czy da się uniknąć PCC?

2 kwietnia 2023 Katarzyna Siwiec Prawo podatkowe  

Podatek od pożyczki jest wprost przewidziany przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Podatkowi temu podlegają m.in. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Opodatkowaniu podlegają także zmiany umów pożyczek.

Poniżej omówię PCC od pożyczki, z naciskiem na te przypadki, które często mają miejsce w praktyce, a jednocześnie objęte są zwolnieniem, a więc pożyczki rodzinne.

 

Podatek od pożyczki

Zgodnie z brzmieniem art. 720 kodeksu cywilnego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki może być zwarta w dowolnej formie (ustnej, pisemnej, w formie aktu notarialnego). Umowa pożyczki winna być zawarta w formie dokumentowej wówczas, gdy przekracza 1.000,00 złotych. Jest to forma przewidziana tylko dla celów dowodowych. Niezastosowanie tej formy nie skutkuje nieważnością dokonanych czynności.

W przypadku umów z elementem zagranicznym, podatek od umowy pożyczki wystąpi jeżeli jej przedmiotem są:

  • rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  • rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą,
    w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie zatem z wolą ustawodawcy o tym czy pożyczka podlega opodatkowaniu PCC, decyduje miejsce jej dokonania i miejsce położenia rzeczy będącej przedmiotem transakcji. Przykładowo jeżeli w przypadku pożyczki pieniężnej sama umowa zostanie zawarta za granicą i pożyczkobiorca otrzyma przelew z zagranicznego konta pożyczkodawcy, podatek od umowy pożyczki, nie wystąpi.

Wyjaśnię, że podatek PCC od pożyczki ciąży na pożyczkobiorcy.

Podatek od pożyczki wynosi co do zasady 0,5 % kwoty pożyczki i bez znaczenia jest to czy została ono udzielona w sposób oprocentowany czy też nie. Trzeba jednak pamiętać, że podatek od pożyczki może być opodatkowany również stawką 20%, jeżeli przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej biorący pożyczkę z tzw. zerowej grupy podatkowej, powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Poza tym omawiany podatek od pożyczki nie wystąpi jeżeli umowa pożyczki, dokonywana będzie w warunkach określonych w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z ustawą nie ma obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku, jeśli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona z podatku VAT z tytułu dokonania tej czynności.

 

Podatek od pożyczki prywatnej

Pisząc podatek od pożyczki prywatnej mam na myśli pożyczkę zawartą pomiędzy osobami należącymi do I grupy podatkowej w rozumieniu podatku od spadków i darowizn. Dotyczy to takich członków rodziny jak małżonek, rodzice, dziadkowie czy pradziadkowie, a także dzieci, wnuków, prawnuków, pasierba, ojczyma, macochy, rodzeństwa, teściów, zięcia oraz synowej.

Podatek od pożyczki prywatnej nie wystąpi jeżeli wysokość pożyczki pomiędzy tymi osobami nie przekroczy kwoty wolnej od podatku od spadków i darowizn, określonej dla tej grupy podatkowej, a więc na chwilę pisania niniejszego opracowania kwoty 10 434 zł. Co bardzo istotne, ustawodawca wymaga aby przy obliczaniu tej kwoty zsumować wszystkie pożyczki od tego samego pożyczkodawcy z ostatniego roku i 5 lat poprzedzających ten rok.

Powyżej tej kwoty pożyczka będzie opodatkowana podatkiem PCC w standardowej wysokości czyli 0,5 %.

 

Podatek od pożyczki w rodzinie

Poza tym ustawodawca wprowadził jeszcze jedną regulację, gdzie podatek od pożyczki w rodzinie nie wystąpi, a mianowicie całkowite zwolnienie pożyczek zawieranych między członkami najbliższej rodziny takimi jak małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha. Inaczej niż przy poprzednio omówionym zwolnieniu, z tej opcji nie będą mogły skorzystać osoby takie jak zięć, synowa oraz teściowie.

Co bardzo ważne, podatek od pożyczki rodzinnej nie będzie obligował pożyczkobiorcy tylko wówczas gdy otrzyma on pożyczkę pieniężną. Tym samym pożyczek rzeczy oznaczonych co do gatunku całkowite zwolnienie nie obejmuje.

Aby skorzystać z tego zwolnienia należy bezwzględnie spełnić dwa warunki tj.

  • złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, tj. od dnia zawarcia umowy pożyczki,
  • udokumentować otrzymanie przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

W judykaturze wskazano, że ustawodawca nie wymaga aby rachunek bankowy, na który wpłacane zostaną pieniądze z udzielonej pożyczki, był rachunkiem pożyczkobiorcy.

Nadmienię, że nie ma obowiązku składania deklaracji wówczas, gdy umowa pożyczki jest zawarta w formie aktu notarialnego. Nadal jednak należy udokumentować jej otrzymanie w sposób, który wyżej wskazałam. Jak potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 17 lutego 2011 r., sygn.akt III SA/Po 678/10 brak złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, powoduje utratę prawa do zwolnienia z obowiązku podatkowego. Podatek od pożyczki w rodzinie będzie trzeba zatem zapłacić jeżeli nie wypełni się powyższego obowiązku.

Istotą tego zwolnienia jest zniesienie obciążeń podatkowych w przypadku przesunięcia określonej kwoty pieniężnej w drodze pożyczki na rzecz osób najbliższych, ale z drugiej strony podkreśla się konieczność udowodnienia faktu otrzymania pożyczki na rachunek bankowy ma na celu zapobieżenia nadużywaniu tej instytucji poprzez udzielanie fikcyjnych pożyczek, stąd przewidziany w ustawie warunek ich dokumentowania.

Read More

Wydziedziczenie czym jest, na czym polega?

25 marca 2023 Katarzyna Siwiec Prawo cywilne i rodzinne  

Często słysząc o testamencie usłyszycie Państwo także takie pojęcie jak wydziedziczenie. Instytucja ta jest szczegółowo uregulowana w kodeksie cywilnym i pociąga za sobą bardzo niekorzystne dla wydziedziczonego skutki.
Z jakich przyczyn może nastąpić wydziedziczenie, jak tego dokonać i jakie konsekwencje się z tym wiążą dowiecie się Państwo z niniejszego wpisu.

 

Wydziedziczenie

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że wydziedziczenie może nastąpić tylko w ważnym testamencie. Testament w zasadzie może się ograniczać tylko do wydziedziczenia, nie musi zawierać innych rozrządzeń spadkodawcy na wypadek śmierci. Wydziedziczenie musi całkowicie być bezwarunkowe, nie można uzależnić go od spełnienia bądź niespełnienia określonych przesłanek, nie może być również ograniczone terminem.
Wydziedziczenie, zgodnie z brzmieniem art. 1008 kodeksu cywilnego, jest możliwe jeżeli uprawniony do zachowku:
• wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
• dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
• uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Inne niż wymienione przyczyny czynią wydziedziczenie bezskutecznym.
Wydziedziczenie powinno być skonkretyzowane podmiotowo, a więc obejmować wskazanie konkretnej osoby, której ono dotyczy.
Jak wskazano w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 września 2020 r., sygn.akt I ACa 49/19 aby wydziedziczenie było skuteczne spadkodawca winien opisać w testamencie przykłady konkretnych zachowań uprawnionego do zachowku, które wypełniałyby ustawowe przesłanki, nie jest zaś wystarczające posłużenie się ogólnymi sformułowaniami, bez wskazania konkretnych zachowań lub rodzaju obowiązków. Oznacza to, że przyczyna wydziedziczenia powinna zostać w testamencie sformułowana in concreto (być jednoznacznie sformułowana i opisana, z powołaniem się na konkretne przypadki), a nie podana in abstracto (bez odwołania się do konkretnych przykładów).
Wydziedziczenie będzie nieskuteczne, jeżeli jego przyczyna nie wynika z treści testamentu – nawet gdyby w rzeczywistości przyczyna wydziedziczenia zachodziła.
Przesłanki usprawiedliwiające wydziedziczenie powinny istnieć co najmniej w momencie sporządzania przez spadkodawcę testamentu wydziedziczającego.
Wydziedziczenie w testamencie może zostać odwołane poprzez odwołanie tegoż testamentu.
Ponieważ uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych jest statystycznie najczęstszą przyczyną wydziedziczenia zwrócę tylko uwagę na stanowisko wyrażone w orzecznictwie, zgodnie z którym spadkodawca, z uwagi na swoją postawę względem spadkobiercy uprawnionego do zachowku i brak jakiegokolwiek zainteresowania tym spadkobiercą, nie może skutecznie wydziedziczyć tego spadkobiercy wskazując, że ten ostatni niedopełniał względem niego obowiązków rodzinnych ( tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 15.4.2015 r., I ACa 985/14).
Wydziedziczenie nie obejmuje zstępnych wydziedziczonego.

 

Co znaczy wydziedziczyć

Na pytanie co znaczy wydziedziczyć należy odpowiedzieć, że wydziedziczenie jest po prostu szczególną okolicznością wyłączającą prawo do zachowku. Stanowi ono wyraz podjętej przez spadkodawcę decyzji o pozbawieniu danej osoby określonych korzyści, jakie by jej przypadły ze spadku, o ile spełnione zostaną przesłanki związane z negatywnym zachowaniem w stosunku do spadkodawcy bądź osoby mu bliskiej.
Wydziedziczenie jest pozbawieniem zachowku, a nie innych uprawnień przysługujących określonym osobom na wypadek śmierci spadkodawcy.
Aby wydziedziczenie było ważne i skuteczne muszą być łącznie spełnione następujące przesłanki:
• musi być dokonane go w ważnym testamencie,
• dokonane z przyczyny wymienionej w art. 1008 kodeksu cywilnego,
• nie może nastąpić przebaczenie przez spadkodawcę osobie wydziedziczanej.

Kogo można wydziedziczyć

Zgodnie z art. 1008 kodeksu cywilnego, już wcześniej przywołanym wydziedziczyć można zstępnych, małżonka i rodziców.
Nie ma potrzeby wydziedziczenia takiej osoby, której nie przysługuje roszczenie o zachowek, a więc na przykład osobie uznanej za niegodną dziedziczenia, albo takiej której która zrzekła się dziedziczenia.
Precyzyjnie zatem na pytanie kogo można wydziedziczyć należałoby odpowiedzieć, że wydziedziczenie objąć może zstępnych, małżonka i rodziców spadkodawcy, którzy w danej sytuacji byliby powołani z mocy ustawy do dziedziczenia.

 

Wydziedziczenie a zachowek

Mówiąc o wydziedziczeniu należy wyjaśnić czym jest tzw. testament negatywny, a to z tego względu, że testament negatywny nie stanowi wydziedziczenia określonego w art. 1008 kodeksu cywilnego. Testament ten to wyłączenie danej osoby od dziedziczenia. Jego skutkiem jest co do zasady dziedziczenie ustawowe z pominięciem wyłączonego. Jest to takie rozrządzenie, w którym spadkodawca nie podał przyczyny wyłączenia od dziedziczenia, bądź też takie, w którym przyczyna ta nie mieści się w dyspozycji art. 1008 kodeksu cywilnego.
Jak wskazuje się w judykaturze wyłączenie od dziedziczenia testamentem negatywnym nie pozbawia takiego spadkobiercy prawa do zachowku (tak uchwała Sądu Najwyższego z 10.4.1975 r., sygn.akt III CZP 14/75).
O zachowku przeczytać Państwo więcej tutaj.
W myśl art. 1010 § 1 kodeksu cywilnego spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Przebaczenie spadkobiercy może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej (tak uchwała Sądu Najwyższego z 19.10.2018 r., sygn.akt III CZP 37/18).

 

Mam nadzieję, że po lekturze tego wpisu będą Państwo już mieli świadomość czym jest wydziedziczenie.

Read More

Kara umowna – co to jest, miarkowanie, podstawa prawna

12 marca 2023 Katarzyna Siwiec Prawo administracyjne i gospodarcze, Prawo cywilne i rodzinne  

Kara umowna to jedna z najczęściej stosowanych sankcji w umowach, zastępuje ona odszkodowanie za niewykonanie bądź nienależyte wypełnienie warunków umowy.
Kara umowna, co do zasady, jest zobowiązaniem bezterminowym, które staje się wymagalne dopiero po wezwaniu dłużnika do jego wykonania.
O tym czym jest przedmiotowa kara, jaka jest jej podstawa prawna, jakie skutki podatkowe wywołuje i w jakiej sytuacji może nastąpić miarkowanie kary umownej dowiecie się Państwo z poniższego wpisu.

Kara umowna

Podstawa prawna.

Przepis art. 483 § 1 kodeksu cywilnego stanowi, że można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Istotą kary umownej jest to, że dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez jej zapłatę.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w swoim wyroku z 11.12.2018 r., sygn.akt IV CNP 35/17 kara umowna jest umową o odszkodowanie umowne regulującą przyszłą odpowiedzialność za wynikłą szkodę.
Kara umowna, według reguł kodeksu cywilnego, należy się wierzycielowi tylko wtedy, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez dłużnika zobowiązania niepieniężnego jest następstwem okoliczności, za które on ponosi odpowiedzialność, chyba, że strony zastrzegły w umowie co innego albo co innego przewiduje szczególny przepis ustawy. Jeżeli strony zdecydują się na karę umowną wykraczającą poza zawinione działania lub zaniechania dłużnika, wówczas powinny w umowie określić za jakie inne, niewynikające z ustawy okoliczności, dłużnik ponosi odpowiedzialność, przy czym nie mogą to być okoliczności obciążające wierzyciela.
Trzeba zaznaczyć, że powołany przepis jest przepisem bezwzględnie obowiązującym.

 

Kara umowna

Zobowiązanie niepieniężne.
Kary umowne służą zabezpieczeniu należytego wykonania przez dłużnika wyłącznie zobowiązania niepieniężnego. Karę umowną strony mogą zastrzec na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania obligującego dłużnika do świadczenia polegającego na daniu, czynieniu, zaniechaniu lub znoszeniu. A contrario, niedopuszczalne jest zatem zastrzeganie kary umownej w zakresie zobowiązań pieniężnych i zasada ta nie może zostać zmieniona wolą stron. Tak wiec nie jest dopuszczalne przykładowo zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy z powodu niewykonania zobowiązania o charakterze pieniężnym.
Zobowiązanie niepieniężne może istnieć w dacie zastrzegania kary lub kara umowna może dotyczyć przyszłego zobowiązania niepieniężnego.
Na przestrzeni czasu można było obserwować różne stanowiska sądów co do szeroko lub wąsko interpretowanego zobowiązania niepieniężnego. W ostatnim czasie ugruntował się pogląd, że należy je interpretować szeroko (tak np. wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 26.10.2017 r., XV Ca 956/17).

 

Kary umowne

Maksymalna wysokość.
Zgodnie z powołanym już wcześniej art. 483 § 1 kodeksu cywilnego kara umowna to obowiązek zapłaty określonej sumy. Nie oznacza to, że zawsze kara umowna ma być wyrażona poprzez wskazanie konkretnej kwoty. Chodzi bardziej o to, że kara ta powinna być możliwa do wyliczenia już w momencie zawarcia umowy, a jej wysokość nie powinna wymagać dowodzenia. Można ją zastrzec np. poprzez wskazanie określonego procentu ustalonego wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki, nawet jeżeli nie określono końcowego terminu naliczania kary umownej ani jej kwoty maksymalnej (tak ostatecznie przyjęto w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 09.12.2021 r., sygn.akt IIII CZP 16/21).

 

Miarkowanie kary umownej

Kolejną instytucją przewidzianą kodeksem cywilnym jest miarkowanie kary umownej. Zgodnie z art. 484 § 2 kodeksu dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej wówczas, gdy zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane oraz gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Co bardzo ważne strony nie mogą umownie wyłączyć mechanizmu miarkowania, tego rodzaju zapisy uznać należy za nieważne – jako sprzeczne z ustawą (tak np. W. Popiołek, w: K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, Warszawa 2021, art. 484, Nb 6).
Katalog kryterium, po spełnieniu których, kary umowne mogą być miarkowane nie jest zamknięty. W praktyce przyjmuje się różne kryteria oceny rażącego wygórowania kary umownej, przykładowo stosunek wysokości zastrzeżonej kary do wysokości szkody doznanej przez wierzyciela, stosunek kary umownej do odszkodowania, które należałoby się wierzycielowi na zasadach ogólnych. Bierze się pod uwagę też  zakres i czas trwania naruszenia przez dłużnika powinności kontraktowych itd. Miarkowanie kary umownej należy do władzy sędziowskiej.
Pewne różnice poglądów można dostrzec wobec tego czy kara umowna w wyniku miarkowania może wynosić 0 zł. Trafniejszy wydaje się być pogląd, że miarkowanie kary umownej może prowadzić do jej zmniejszenia, a nie wyeliminowania (tak. np. wyrok SA w Poznaniu z 9.7.2021 r., I ACa 53/20).

 

Kara umowna za odstąpienie od umowy

Przedmiotem pewnych sporów jest zagadnienie dotyczące tego, gdy kara umowna może być zastrzeżona na wypadek odstąpienia od umowy. Na pewno nie można odgórnie oceniać skuteczności zastrzeżenia kary umownej na w takim przypadku w  oderwaniu od oceny, na czym polegało niewykonanie zobowiązania ale przyjmuje się, że kary umowne mogą być zastrzegane na wypadek odstąpienia od umowy (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 sierpnia 2017 r., sygn.akt I ACa 905/17).

 

Kara umowna za opóźnienie

Kara umowna za opóźnienie jest kolejną kwestią, o której należy wspomnieć. Obowiązek zapłaty kary może dotyczyć opóźnienia ale tylko wówczas gdy naruszenie zobowiązania powstało na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 kwietnia 2014 r. w sprawie V ACa 879/13).

 

Kara umowna

Ujęcie podatkowe.
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług (dotyczy to zarówno podatku PIT, jak i CIT). Pomijam tu regulacje szczególne wprowadzone w okresie pandemicznym. Tym samym kary umowne naliczone z innych przyczyn stanowią koszt uzyskania przychodów, o ile oczywiście wypełniają definicję kosztu bo np. ograniczają straty bądź służą osiągnięciu oszczędności, zmniejszeniu kosztów i wydatków, minimalizowaniu strat z określonych segmentów działalności, czy też eliminowaniu nieopłacalnych przedsięwzięć itd.
Z drugiej strony kara umowna otrzymana przez wierzyciela jest przychodem w momencie jej otrzymania, który ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Jeżeli zaś chodzi o podatek od towarów i usług to podatkowi temu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zapłata kary umownej nie wiąże się z otrzymaniem świadczenia wzajemnego, a zatem nie podlega opodatkowaniu. Taką należy przyjąć generalną regułę, ale w sytuacji gdy kara umowna stanowi jakąś formą zapłaty, to organy skarbowe uznają, iż kara umowna jest wówczas objęta podatkiem od towarów i usług (patrz interpretacja indywidualna z 17.5.2018 r. (0114-KDIP4.4012.187.2018.1.BS).

Co do zasady zatem jeżeli chodzi o kary umowne dokumentem, na podstawie którego można domagać się ich zapłaty są noty obciążeniowe.

 

Mam nadzieję, że udało mi się przybliżyć Państwu zagadnienie jakim jest kara umowna.

Read More

Gwarancja i rękojmia na roboty budowlane – wszystko co musisz wiedzieć

25 lutego 2023 Katarzyna Siwiec Prawo cywilne i rodzinne  

Gwarancja na roboty budowlane i rękojmia za wady to dwie niezależne instytucje. Nie ma co do zasady wątpliwości, że inwestor ma prawo dochodzenia uprawnień z rękojmi i gwarancji niezależnie od siebie. Rękojmia przysługuje z mocy samej ustawy, zaś źródłem gwarancji jest umowa i jej udzielenie ma charakter całkowicie dobrowolny. W obu przypadkach podmiotem zobowiązanym będzie wykonawca robót budowlanych.
Czym różnią się te instytucje, jakie są ich podstawy i jakie są terminy na dochodzenie roszczeń dowiecie się Państwo z poniższego wpisu.

 

Gwarancja na roboty budowlane

Gwarancja na roboty budowlane, jak wyżej wspomniałam, stanowi odrębny od rękojmi za wady, reżim odpowiedzialności za wady.
Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 lipca 2008 r., sygn.akt III CZP 62/08 okoliczność, że ustawodawca nie przewidział gwarancji w innych typach umów, zwłaszcza przy umowie o roboty budowlane oraz umowie o dzieło, nie stoi na przeszkodzie udzieleniu gwarancji przez wykonawców robót lub przyjmujących zamówienia, na ogólnej zasadzie swobody umów. Stosownie do art. 353 ze zn. 1 kodeksu cywilnego strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Zważywszy, że udzielenie gwarancji ma charakter dobrowolny zakres odpowiedzialności wykonawcy powinien każdorazowo być określony w treści dokumentu stanowiącego o udzieleniu gwarancji, czyli najczęściej w samej umowie o roboty budowlane.
Gwarancja jest dodatkowym zobowiązaniem inwestora w zakresie jakości wykonanych prac w ramach umowy. Wykonawca zobowiązuje się poprzez jej udzielenie do usunięcia usterek pojawiających się w określonym terminie po odbiorze prac. W treści gwarancji można swobodnie ustalić okres gwarancji i zakres objętych tą gwarancją wad i wiele innych kwestii jak samą procedurę zgłaszania czy usuwania wad. Generalnie w orzecznictwie wyrażono pogląd, że gwarancja stanowi dodatkowe zastrzeżenie umowne, które przynajmniej w zasadzie powinno być rozumiane jako dopełnienie przepisów o odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady rzeczy, przez rozciągnięcie tej odpowiedzialności albo na inne podmioty, albo jej rozszerzenie na inne przyczyny zobowiązujące gwaranta do określonych czynności (tak. np. Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 7 września 2016 r., sygn.akt I ACa 562/16).
Gwarancja na roboty budowlane bardzo często nazywana jest w umowach gwarancją jakości. Najczęściej udzielana jest tylko inwestorowi, ale nie ma przeszkód aby wykonawca udzielił jej także następcom prawnym inwestora tj. kolejnym właścicielom budynku, który wykonawca wzniósł w ramach postanowień umowy o roboty budowlane.
Ma ona charakter umowy jednostronnie zobowiązującej, w ramach której wykonawca zobowiązuje się nieodpłatnie świadczyć na rzecz inwestora usługi mającej np. na celu usunięcie wady w przedmiocie umowy o roboty budowlane.
Gwarancja na usługi budowlane, inaczej niż rękojmia za wady, nie wymaga aby inwestor badał obiekt budowlany. Wystarczające jest tylko aby ujawniła się wskazana w dokumencie gwarancji (czyli najczęściej samej umowie) wada fizyczna obiektu.
Okres gwarancji na roboty budowlane może być zasadniczo określony dowolnie, ale w braku zastrzeżenia umownego termin ten wynosi 2 lata.
Natomiast jeżeli chodzi o okres przedawnienia roszczeń z gwarancji to wyjaśnić należy, iż mają tu zastosowanie ogólne zasady przedawnienia roszczeń wynikające z kodeksu cywilnego, czyli zależnie od tego kto jest stroną umowy 3 lub 6 lat od stwierdzenia wady.

 

Rękojmia na roboty budowlane

Art. 656 § 1 kodeksu cywilnego stanowi, że do rękojmi za wady obiektu budowlanego odpowiednie zastosowanie znajdą również przepisy o umowie o dzieło, a dalej przepisy rękojmi przy sprzedaży. Tym samym rękojmia na roboty budowlane daje inwestorowi następujące uprawnienia wobec wykonawcy:
• usunięcia wady;
• wymiany rzeczy;
• prawo odstąpienia od umowy;
• prawo do żądania obniżenia ceny.
Okres rękojmi na roboty budowlane wynosi co do zasady 5 lat. Zgodnie bowiem z treścią art. 568 § 1 kodeksu cywilnego stanowi, że sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna nieruchomości zostanie stwierdzona przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Regulacja ta znajdzie zastosowanie do odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady takie jak wada fizyczna obiektu budowlanego. Termin na stwierdzenie wady może być przez strony dowolnie modyfikowany, o ile strona umowy nie jest konsumentem. Warto nadmienić, że upływ terminu na stwierdzenie wady nie powoduje wyłączenia uprawnień z rękojmi, jeżeli wykonawca wadę podstępnie zataił.
Z drugiej zaś strony, w przypadku gdy stronami umowy są przedsiębiorcy, inwestor traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał wybudowanego obiektu i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.
Wspomniany wyżej termin 5 lat to termin, w którym wada ma zostać stwierdzona. Termin ten ma charakter zawity, a zatem jeżeli inwestor nie stwierdzi wady w podanym terminie, traci uprawnienia z rękojmi (patrz np. K. Haładyj, M. Tulibacka, w: K. Osajda (red.), Kodeks cywilny, 2019, kom. do art. 568; J. Widło, Rękojmia za wady fizyczne w świetle nowelizacji Kodeksu cywilnego, MoP 2015, Nr 4, s. 177–186).
Stwierdzenie wady w toku biegu 5-letniego terminu stanowi dopiero pierwszy etap. Następnie dopiero otwiera się roczny termin na skorzystanie z roszczenia o usunięcie wady lub wymianę rzeczy wadliwej. W przypadku konsumenta trzeba jednak pamiętać, że termin ten nie może zakończyć się przed upływem wspomnianego wyżej 5-letniego terminu na stwierdzenie wad. Jeżeli inwestor nie skorzysta w tym terminie z roszczenia o naprawę lub wymianę, wykonawca będzie mógł skutecznie uchylić się od realizacji obowiązków z rękojmi z powodu przedawnienia.
Jeżeli rozważamy okres rękojmi ważną kwestią jest też to, że prawo do skorzystania z uprawnienia do obniżenia ceny lub uprawnienia do odstąpienia od umowy jest obwarowane terminem zawitym. Ustawa przewiduje roczny, liczony od dnia stwierdzenia wady, termin na ich realizację. Oświadczenia woli inwestora mają charakter prawnokształtujący. Oznacza to, że w takim przypadku wada fizyczna obiektu budowlanego prowadzi do wygaśnięcia umowy na skutek odstąpienia lub zmiany wartości wynagrodzenia wynikającego z takiej umowy, jeżeli inwestor złoży oświadczenie o obniżeniu ceny.

 

Rękojmia a gwarancja

W tym miejscu krótko podsumuję, w formule tabelarycznej, różnice pomiędzy rękojmią a gwarancją:

 RĘKOJMIAGWARANCJA
Podstawa prawnaustawaumowa
Uprawnienia inwestorażądanie naprawy, wymiany, obniżenia wynagrodzenia i odstąpienia od umowyokreślone w treści udzielonej gwarancji
Czas trwania5 latzgodnie z gwarancją lub 2 lata
Powstaniez mocy samej ustawyna podstawie czynności prawnej – udzielenia gwarancji przez wykonawcę

Oczywiście nie są to wszystkie różnice pomiędzy tymi dwoma instytucjami. Nadmienię jeszcze przy tej okazji, że przy zbiegu roszczeń wynikających z przepisów o rękojmi i gwarancji, w granicach podstawy faktycznej powództwa, sąd uprawniony jest do wyboru jednego z nich, mając na względzie zapewnienie realnej ochrony interesów powoda, co potwierdził Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 22.10.2015 r. o sygn. I ACa 516/15.

Uprawnienia z tytułu rękojmi i z tytułu udzielonej przez wykonawcę gwarancji mogą zostać przez strony umowy dodatkowo zabezpieczone. Bardzo częstym rozwiązaniem jest ustanowienie w umowie o roboty budowlane kar umownych za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków z rękojmi/gwarancji.

Podsumowując, wada fizyczna obiektu budowlanego daje inwestorowi możliwość skorzystania z:
• rękojmi,
• gwarancji,
• zasad ogólnych dotyczących niewykonania i nienależytego wykonania umowy (art. 471 kodeksu cywilnego).

Read More

Praca zdalna za granicą – czy powstaje zakład podatkowy?

12 lutego 2023 Katarzyna Siwiec Prawo podatkowe, Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych  

Praca zdalna Polaków za granicą nie traci na popularności. Co prawda dotychczasowe regulacje w tym zakresie niedługo przestaną obowiązywać, ale ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw wprowadzi pracę zdalną już na stałe. W kontekście pracy zdalnej często wspomina się o ryzyku postania zakładu podatkowego pracodawcy w innym państwie jeżeli pracownik będzie w tym innym państwie właśnie świadczył pracę i temu zagadnieniu będzie poświęcony niniejszy wpis.

 

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania

Definicja zakładu.
Każda umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawiera definicję zakładu podatkowego, także polskie ustawy o podatku dochodowym zawierają takie definicje. UPO definiują zakład podatkowy jako stałą placówkę, w której całkowicie albo częściowo jest prowadzona działalność przedsiębiorstwa, w szczególności miejsce zarządzania, filię, biuro, zakład fabryczny, warsztat lub kopalnię, źródło ropy naftowej, kamieniołom albo inne miejsce wydobywania bogactw naturalnych.
Aby uzyskać pełną definicję trzeba też zauważyć, że każda umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania definiuje zakład podatkowy także jako osobę, która działa w imieniu przedsiębiorstwa i posiada, oraz zwyczajowo wykonuje, pełnomocnictwo do zawierania umów w umawiającym się państwie w imieniu przedsiębiorstwa, chyba że czynności wykonywane przez tę osobę ograniczają się do rodzajów działalności wymienionych przykładowo poniżej. Poza tym nie uważa się, że przedsiębiorstwo posiada zakład w innym państwie tylko z tego powodu, że podejmuje ono w tym państwie czynności za pośrednictwem pośrednika, generalnego komisanta albo jakiegokolwiek innego niezależnego przedstawiciela, pod warunkiem, że osoby te działają w ramach swojej zwykłej działalności.
Jednocześnie też każda wspomniana umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania wskazuje jakie placówki nie stanowią zakładu podatkowego wymieniając wśród nich te, które służą wyłącznie do składowania, wystawiania lub dostawy dóbr lub towarów należących do przedsiębiorstwa, utrzymywania zapasów dóbr lub towarów należących do przedsiębiorstwa, wyłącznie w celu składowania, wystawiania lub dostawy czy utrzymywania stałej placówki wyłącznie w celu prowadzenia dla przedsiębiorstwa jakiejkolwiek innej działalności o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym.
Jeżeli spojrzymy na polskie regulacje, na przykład definicję zawartą w art. 5 a pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to dowiemy się, że zakład podatkowy oznacza stałą placówkę, poprzez którą podmiot mający miejsce zamieszkania na terytorium jednego państwa wykonuje całkowicie lub częściowo działalność na terytorium innego państwa, a w szczególności oddział, przedstawicielstwo, biuro, fabrykę, warsztat albo miejsce wydobywania bogactw naturalnych, plac budowy, budowę, montaż lub instalację, prowadzone na terytorium jednego państwa przez podmiot mający miejsce zamieszkania na terytorium innego państwa, osobę, która w imieniu i na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania na terytorium jednego państwa działa na terytorium innego państwa, jeżeli osoba ta ma pełnomocnictwo do zawierania w jego imieniu umów i pełnomocnictwo to faktycznie wykonuje chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, stanowi inaczej.
Tak więc zawsze kluczowa w definiowaniu zakładu podatkowego będzie zawsze umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania.

 

Konsekwencje podatkowe powstania zakładu
Każda umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawiera regulacje dotyczące kwestii prowadzenia przez podmiot zagraniczny (w całości bądź w części) działalności na terenie drugiego państwa poprzez zakład podatkowy. Jeżeli taka sytuacja ma miejsce to zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w państwie prowadzenia zakładu, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej można przypisać je temu zakładowi.
Istnieje w tym zakresie swoista fikcja prawna, zgodnie z którą należy przypisać temu zakładowi takie zyski, jakie mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność w takich samych lub podobnych warunkach jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach z przedsiębiorstwem, którego jest zakładem.
W związku z powyższym zakład, który wykonuje rzeczywistą działalność gospodarczą za granicą, uważany jest za odrębny podmiot od macierzystego przedsiębiorstwa, a więc prowadzi odrębne księgi podatkowe, składa deklaracje, płaci podatki. Z cywilnoprawnego punktu widzenia zakład nie stanowi odrębnego podmiotu od przedsiębiorstwa macierzystego.
Jeżeli chodzi o unikanie podwójnego opodatkowania w przypadku prowadzenia przez przedsiębiorstwo zakładu to tylko nadmienić, iż umowy przewidują zawsze w swojej treści także metody unikania podwójnego opodatkowania.
Metody unikania podwójnego opodatkowania co do zasady są dwie: wyłączenia z progresją i proporcjonalnego odliczenia.

 

Pracownicy zdalni a zakład podatkowy
Nie mało zamieszania wywołała wydana w dniu 17 lutego 2022 r. interpretacja indywidualna nr 0111-KDIB1-2.4010.655.2021.2.BD, w której Dyrektor Krajowej Informacji Podatkowej stwierdził, że zatrudnienie pracowników spółki niemieckiej w formule home office w Polsce może skutkować powstaniem zakładu podatkowego dla celów podatku dochodowego od osób prawnych. Jednakże wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 12 października 2022 r., sygn.akt I SA/Gl 547/22 przedmiotowa interpretacja została uchylona, a skład sędziowski podkreślił, że samo przekazanie pracownikom sprzętu komputerowego (laptopów) nie powoduje wyodrębnienia przestrzeni dla spółki do własnej dyspozycji. W takim przypadku prowadziłoby to do konkluzji, iż spółka może dysponować określonym obszarem w mieszkaniu pracownika, co nie może zasłużyć na aprobatę.
Oczywiście nie można z tego tytułu uznać, że nigdy praca zdalna nie powoduje powstania zakładu bo co do zasady stała placówka może stanowić każde pomieszczenie, środki lub urządzenia wykorzystywane do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa, niezależnie od tego, czy są wykorzystywane wyłącznie w tym celu. W dobie możliwości świadczenia pracy zdalnie, miejsce w którym pracownik świadczy pracę na rzecz zagranicznego pracodawcy (niezależnie czy w warunkach domowych, czy w innym miejscu) można uznać za odrębną placówkę tego przedsiębiorstwa, ale zawsze, aby można było mówić o zakładzie, muszą być łącznie spełnione następujące przesłanki:
1) występuje placówka, czyli miejsce gdzie działalność jest prowadzona;
2) placówka ta ma charakter stały;
3) przez tę placówkę prowadzona jest całkowicie lub częściowo działalność gospodarcza, która jednak nie ma charakteru pomocniczego czy przygotowawczego.
Do każdego przypadku trzeba podejść indywidualnie.
Jeżeli interesuje Państwa kwestia taka jak podatek od pracy za granicą pod tym linkiem możecie o niej przeczytać.

Read More

Dziedziczenie długów

2 lutego 2023 Katarzyna Siwiec Prawo cywilne i rodzinne  

Wiele osób, zwłaszcza w sytuacji gdy nie utrzymywali oni kontaktów ze spadkobiercą, a dowiaduje się, że może odziedziczyć spadek jest zainteresowanych tematyką taką jaką stanowi dziedziczenie długów.

Jak to wygląda w praktyce, czy istnieje różnica w zależności od tego kiedy nastąpiła śmierć dłużnika, czy ma znaczenie kim był spadkodawca, kto dziedziczy długi, kiedy długi przechodzą na rodzinę (bliższą lub dalszą) i o kilku innych kwestiach dowiedzie się Państwo z niniejszego wpisu.

 

Dziedziczenie długów

Regulacje prawne.

Zgodnie z treścią art. 1012 kodeksu cywilnego, w aktualnym brzmieniu, spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Nie jest możliwe częściowe przejęcie bądź częściowe zrzeczenie się spadku.

Do 2015 roku reguła była zupełnie inna, jeżeli spadkobierca nie złożył oświadczenia, z mocy prawa następowało proste przyjęcie spadku więc dziedziczenie długów było zdecydowanie bardziej dotkliwe w skutkach dla spadkobierców. Ustawa nowelizująca zawierała przepis, zgodnie z którym korzystniejsze reguły dziedziczenia nie mają zastosowania do spadków otwartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Długi spadkowe to obowiązki, które musi wykonać spadkobierca. Mogą nimi być zobowiązania różnego rodzaju, które obciążały spadkodawcę, najczęściej związane z koniecznością wykonania umów, powstałe na skutek deliktu bądź wynikające z bezpodstawnego wzbogacenia.

Spadek dziedziczony jest w dacie otwarcia spadku (śmierć dłużnika).

W zakresie odpowiedzi na pytanie kto dziedziczy długi wyjaśnię, że dziedziczenie długów po spadkodawcy, poza spadkobiercami, może objąć jeszcze nabywców spadku oraz osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapis windykacyjny.

O szczegółowych zasadach odpowiedzialności spadkobierców w okresie przed i po chwili przyjęcia spadku, do i od chwili działu spadku oraz o wyjątkach od zasady ograniczonej odpowiedzialności spadkobiercy przeczytać Państwo w innym moim wpisie.

 

Dziedziczenie długu po rodzicach i dziedziczenie długów po dalszej rodzinie

W praktyce najczęściej jest tak, że dług po rodzicach dziedziczą ich dzieci, ale mogą to też być na przykład wnuki. Wystarczy, że dzieci posiadające własne dzieci odrzucą spadek, a z powodu niewiedzy czy zapomnienia nie odrzucą spadku np. za swoje małoletnie dzieci. Innym przykładem może być ten kiedy rodzice nie odrzucają spadku  bo nie wiedzą, że dziecko poczęte ale jeszcze nie narodzone także dziedziczy spadek, a wraz z nim może mieć miejsce właśnie komentowane obecnie dziedziczenie długów. O zasadach dziedziczenia m.in. przez dziecko nienarodzone przeczytacie Państwo tutaj.

Należy też pamiętać, że złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku po ojcu nie ma żadnego wpływu na dziedziczenie po dziadku bądź babci. Stanowisko to znajduje odzwierciedlenie w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2016 r., wydanym w sprawie II CSK 529/15.

Tak więc na pytanie kto spłaca długi po śmierci dłużnika można odpowiedzieć, że mogę to być różne osoby nawet jeżeli myślimy o spadkobiercach. Poza najbliższą rodziną jak żona, dzieci czy wnuki, dziedziczyć mogą także rodzice, rodzeństwo (zarówno rodzeństwo rodzone, jak  i przyrodnie spadkodawcy) czy dzieci rodzeństwa. Spadek mogą także dziedziczyć wujowie i ciotki spadkodawcy jako zstępni dziadków (sami dziadkowie bardzo rzadko) więc także i dalsza rodzina może odpowiadać za długi spadkodawcy. Na szczęście aktualnie już w sposób mało dotkliwy bo dziedziczenie następuje z dobrodziejstwem inwentarza.

 

Przedawnienie długów spadkowych

Często pojawiają się pytania o to kiedy następuje przedawnienie długu po zmarłej osobie. W zakresie długów innych niż publicznoprawne obowiązują regulacje zawarte w przepisach art. 117-125 kodeksu cywilnego. Zasadą jest, że zobowiązania pieniężne się przedawniają (jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej to w terminie 3 lub 6 lat), termin przedawnienia biegnie od momentu wymagalności roszczenia. Nie jest tak, że wymagalność roszczenia wierzyciela w stosunku do spadkobierców jako dłużników powstaje z chwilą śmierci spadkodawcy. Z tą chwilą przechodzą na spadkobierców wszelkie prawa i obowiązki spadkodawcy, ale rozpoczęty już termin przedawnienia nadal biegnie.

W przypadku zaległych podatków organ wydaje decyzję o odpowiedzialności podatkowej spadkobierców. Przepisy wymagają, że przed upływem terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych spadkobiercom należy doręczyć ostateczną decyzję o zakresie ich odpowiedzialności. Zgodnie z art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej nie można wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło 5 lat. Ustawa nie przewiduje tu istnienia szczególnych okoliczności, które powodowałyby przerwanie lub zawieszenie biegu tego terminu. W konsekwencji termin przedawnienia nie może ulec przedłużeniu, a zawsze kończy się ostatniego grudnia danego roku (komentarz do Ordynacji podatkowej pod redakcją prof. B. Brzezińskiego, str. 576).

Read More